Soru:

es Selamu Aleykum ve Rahmetullahi ve Berakâtuh

Allah Subhânehu ve Teâlâ itaatinizi kabul eylesin. Allah Subhânehu ve Teâlâ size ve bize yardım, sabır ve sebat ihsan eylesin. Size Nübüvvet metodu üzere ikinci Hilafeti bahşeylesin, siz de altıncı Raşidi Halife olasınız. Şüphesiz O, her şeye Kadir'dir.

Değerli ve faziletli Şeyhimiz, İslam'da İctimaî Nizam kitabının dördüncü baskısında [H.1424 M.2003] Kadına Bakmak konusunda s. 64-65'de kadının iç kıyafeti üzerine giydiği dış kıyafetin nitelikleri hakkında söz ederken şöyle denilmektedir: "Cilbabda aranan şart, kadının iki ayağını da gizleyinceye kadar aşağıya kadar salıverilmesidir. Çünkü Allah Subhânehu ve Teâlâ ayette şöyle buyuruyor: يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلَابِيبِهِنَّ "Cilbablarını salsınlar" Yani cilbablarını aşağıya doğru bıraksınlar. Çünkü ayette geçen [مِنْ] "Min" harfi, kısmilik için değil beyan içindir. Yani çarşaf ve örtüyü aşağıya doğru salıversinler. İbn-i Ömer'den rivayet olunduğuna göre Rasûlullah SallAllahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu: من جرَّ ثوبه خيلاء لم ينظر الله إليه يوم القيامة، فقالت أم سلمة: فكيف يصنع النساء بذيولهن؟ قال: يرخين شبراً، قالت؟ إذن ينكشف أقدامهن. قال: يرخين ذراعاً لا يزدن "Kim kibirlenerek elbisesini sürüklerse Kıyamet günü Allah ona bakmaz." Bunun üzerine Ummu Seleme "Öyleyse kadınlar eteklerini nasıl yapacaklar?" dedi. "Bir karış salsınlar." buyurdu. Ummu Seleme: "O zaman ayakları açılır." dedi. "Öyleyse onu bir dirsek salsınlar, artırmasınlar." buyurdu." ^[et-Tirmizi] Bu hadis, kıyafet üzerine giyeceği çarşaf ve örtünün ayakları örtünceye kadar aşağıya doğru salıverilmesinin vacip olduğu konusunda açıktır. Eğer ayaklar, çorap veya ayakkabı ile örtülmüş ise, bu, salıvermenin varlığına delalet edecek şekilde elbisenin aşağıya doğru salıverilmesinden alıkoymaz. Ayakları örtmesine gerek yoktur. Çünkü zaten ayaklar örtülüdür."

1- Ben, bu paragrafta "Bu hadis, kıyafet üzerine giyeceği çarşaf ve örtünün ayakları örtünceye kadar aşağıya doğru salıverilmesinin vacip olduğu konusunda açıktır." sözü ile "Ayakları örtmesine gerek yoktur. Çünkü zaten ayaklar örtülüdür." sözü arasında bir çelişki olduğunu düşünüyorum. Bunu nasıl anlamalıyız? Kadının ayaklarının cilbab ile örtülmesi farz mıdır? Yoksa çoraplar yeterli midir?

Değerli Şeyhimiz uzattığım için beni mazur görünüz, ama bir soru daha var.

2- Özellikle İbn Ömer tarafından rivayet edilen hadis ile ilgilidir. Dedi ki: Rasûlullah SallAllahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu: من جرَّ ثوبه خيلاء لم ينظر الله إليه يوم القيامة، فقالت أم سلمة: فكيف يصنع النساء بذيولهن؟ قال: يرخين شبراً، قالت؟ إذن ينكشف أقدامهن. قال: يرخين ذراعاً لا يزدن "Kim kibirlenerek elbisesini sürüklerse Kıyamet günü Allah ona bakmaz." Bunun üzerine Ummu Seleme "Öyleyse kadınlar eteklerini nasıl yapacaklar?" dedi. "Bir karış salsınlar." buyurdu. Ummu Seleme: "O zaman ayakları açılır." dedi. "Öyleyse onu bir dirsek salsınlar, artırmasınlar." buyurdu." ^[et-Tirmizi] Ummu Seleme'nin ölçüsü nereden başlıyor? Eklemden mi yoksa ayak ortasından mı? Kadının cilbabını salıvermesinin miktarı nedir? Yerde sürüklemeli mi? Ya da ayaklarını mı örtmeli?  Ya da sadece ayak bileğini mi örtmeli? Ya da ayaklarını çorap ile mi örtmeli? Ya da ne ile örtmelidir? Allah Subhânehu ve Teâlâ sizi korusun ve çabalarınızı boşa çıkarmasın. es Selamu Aleykum ve Rahmetullahi ve Berakâtuh. Ummu Sadin, Beytu'l Makdis.

Cevap:

Aleykum'us Selam ve Rahmetullahi ve Berakâtuh

A- Kadınlar, özellikle de çölde yalınayak yürüyor ya da ayakkabı giyiyor ya da tamamen ayaklarını örtecek benzeri şeyler giyiyorlardı. Bu yüzden kadının ayakları açıktı. Yürürken ayakları açılmaması için elbisesini yerde sürüklüyordu. Rasûlullah SallAllahu Aleyhi ve Sellem kibirlenerek elbisenin yerde sürüklenmesini yasaklayınca, Ummu Seleme elbisesini yerde sürüklemediği zaman, yürüdüğünde ve yürürken ayaklarını hareket ettirdiğinde, ayaklarının açılacağını düşündü. Çünkü ayakları, çıplaktı. Yalınayak yürüyor ya da ayakları örtmeyen bir ayakkabı giyiyordu. Bunun için Rasûl SallAllahu Aleyhi ve Sellem'e "Öyleyse kadınlar eteklerini nasıl yapacaklar?" diye sordu. Çünkü kadınlar, ayakları açılmasın diye cilbablarını veya abalarını yerde sürüklüyorlardı. Rasûl SallAllahu Aleyhi ve Sellem yerden bir karış, sonra bir dirsek salıvermelerine cevaz verdi. Böylece elbise yerde sürüklenecek şekilde ayaklara kadar salıverildiği için, eğer ayaklar çıplak ise ayaklar görünmesin. Dolayısıyla konu, "Ayakları örtmek için elbisenin sürüklenmesidir" Yani soru, ayakları örtmek için sorulmuştur. Diğer bir deyişle cilbabın ayaklara kadar yerde sürüklenmesi, ayakları örtmek içindir. Elbisenin yerde sürüklenmesinin illeti, ayakları örtmektir. İlletli olanın varlığı veya yokluğu illet ile olur. Ayaklar örtülü ise, elbise yerde sürüklenmez. Aksine ayette geçen salıvermenin anlamının gerçekleşmesi yeterlidir. يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلَابِيبِهِنَّ "Cilbablarını salsınlar" yani elbise örtülü ayaklara kadar salınır.

B- Ummu Seleme, karış veya dirseği nereden ölçtü meselesine gelince, sorun, elbisenin yerde sürüklenme meselesidir. İşte Ummu Seleme'nin hakkında sorduğu mesele budur. Elbise yerde sürüklenmediği zaman, yürürken ayakların açılacağını düşündü. Bu, doğrudur. Çünkü elbise, yerde az bir şey sürüklenmez ve kadın da yalınayak yürüyorsa veya ayakları örtmeyen bir ayakkabı giymişse, o zaman yürürken ayaklarını hareket ettirdiğinde, ayaklarının bir kısmı açılacaktır. Bu nedenle Rasûl SallAllahu Aleyhi ve Sellem yere bir karış salıvermesine izin verdi. Çünkü hadis, elbisenin sürüklenmesi hakkındadır. Sürükleme kelimesi, yerde sürükleme anlamına gelir. Bu kelime karışın, yerde sürüklemeden yani ayakların aşağısından başladığını göstermektedir.

Tekrar ediyorum bu, yürürken ayağın açılmaması içindir. Şayet ayaklara çorap giyilmiş ise, cilbabın çoraplı ayakların üstüne kadar salıverilmesi yeterlidir. Yani ayağın geri kalanı örtülü olduğu sürece ayak bileklerine kadar salıverilmesi kâfidir.

Kardeşiniz Ata İbn Halil Ebu Raşta

Facebook sayfasının linki:

https://www.facebook.com/photo.php?fbid=220629058105179