(ژباړه)

«عن عبد الله بن عمر رضی الله عنهما، أن رسول الله صلی الله علیه وسلم ذکر رمضان فقال:"لا تصوموا حتی تروا الهلال، ولا تفطروا حتی تروه، فإن غم علیکم فاقدروا له»

ژباړه: عبد الله بن عمر رضی الله عنهما وايي: رسول الله صلی الله علیه وسلم د رمضان یادونه وکړه او ویې فرمایل: "ترڅو مو چې سپوږمۍ نه وي لیدلې، روژه مه نیسئ او ترڅو چې سپوږمۍ وینئ، اختر مه کوئ؛ د میاشتې د پټېدو او نه معلومېدو په صورت کې د میاشتې اندازه دېرش ورځې ده.

دغه حدیث هغه حکم بیانوي چې د ځینو لپاره مبهم دی او هڅه کوي چې د شریعت حکم ته مراجعه وکړي او هغه حکم د رمضان مبارکې میاشتې له پیل او پای څخه عبارت دی. څرګنده خبره ده چې روژه د دغه لوی دین یو رکن دی او هغه عبادت دی چې یوازې د الله سبحانه وتعالی د رضا لپاره باید ترسره شي. په رښتیا چې الله سبحانه وتعالی د خپلو بنده‌ګانو لپاره هغه تګلاره غوره کړې، چې په مرسته یې باید د الله سبحانه وتعالی عبادت وکړي او هغه سبحانه وتعالی ته نږدې شي. الله متعال په دې برخه کې موږ ته اجازه نه راکوي، چې د عبادت د ادا کولو په طریقه او وخت کې بدعت وکړو. یوازې الله سبحانه وتعالی د دې حق لري چې عبادتونه، د هغو طریقه او وخت موږ ته وټاکي او دا هغه حکم دی چې الله سبحانه وتعالی بیان کړی دی.  

په دغه حدیث کې رسول الله صلی الله علیه وسلم موږ ته خبر راکوي، چې روژه باید له هغه سنت سره سم په ټاکلي وخت کې ونیسو، چې الله سبحانه وتعالی سپوږمۍ پیدا کړې او د هغې له بدلون سره میاشت هم بدلېږي. رسول الله صلی الله علیه وسلم موږ ته خبر راکړی، چې د رمضان میاشت د سپوږمۍ په لیدلو سره پیلېږي او کله چې موږ سپوږمۍ ووینو، نو روژه پر موږ فرض کېږي او له دې پرته موږ حق نه لرو چې رمضان اعلان کړو! همدارنګه دغه حدیث د رمضان مبارکې میاشت پای هم د شوال میاشتې له لیدلو سره سم ټاکلی دی.

رسول الله صلی الله علیه وسلم له ځانه خبرې نه کوي، بلکې هر څه چې وایي هغه د الله متعال له لوري وحیې ده. پر همدې اساس الله سبحانه وتعالی وحیې کړې، چې د روژې فرضیت یوازې د سپوږمۍ له لیدلو سره اړیکه لري، نه له بل شي سره او که له بل شي سره یې اړیکه درلودلی، له شک پرته چې الله متعال خپل پیغمبر ته وحیې کول. مګر کله چې مسلمانان ونه توانېږي چې سپوږمۍ وویني، نو باید دېرش ورځې رمضان بشپړ کړي؛ لکه څنګه چې رسول الله صلی الله علیه وسلم په حدیث کې موږ ته بیان کړي دي. له همدې امله کله چې د سپوږمۍ لیدل ثابت شي، حتی یوه ورځ هم بیا روژې نیولو ته دوام نشو ورکولی.

یوازې له الله سبحانه وتعالی څخه غواړو، چې موږ ته توفیق راکړي، ترڅو دین په هغه ډول په پښو ودرو، چې دی پرې راضي کېږي او زموږ عملونه پخپل دربار کې قبول کړي، زموږ دین وساتي او موږ له مفسدینو څخه خوندي کړي! اللهم آمین!

لیکوال: ماهر صالح

ژباړن: صهیب