پوښتنه:

السلام علیکم و رحمت الله و برکاته!

قدرمن شيخ صاحب! د ښکلا د جراحي عملياتو په اړه شرعي حکم څه دی؟

ځواب:

وعليکم السلام و رحمت الله و برکاته!

که پلاستیکي جراحي د تداوي په موخه وشي، لکه: هغه جراحي چې پر بدن باندې د هغو عيبونو د لرې کولو لپاره ترسره شي، چې د ناروغۍ يا ټکر يا سوزېدو يا نورو پېښو له امله رامنځته شوي وي، يا هم هغه ارثي عيبونه چې د زېږېدو پر مهال د يو شخص پر بدن وي، لکه: د يوې اضافه ګوتې غوڅول يا هم د نښلېدونکو ګوتو ترمنځ د پردې پرېکول او داسې نور؛ نو دغه ډول جراحي عمليات ترسره کول روا دي. د دې لپاره دليل هغه حديث دی چې امام ترمذي له عرفجة بن اسعد څخه روايت کړی دی،چې فرمايي:

«أُصِيبَ أَنْفِي يَوْمَ الْكُلَابِ فِي الْجَاهِلِيَّةِ فَاتَّخَذْتُ أَنْفًا مِنْ وَرِقٍ فَأَنْتَنَ عَلَيَّ فَأَمَرَنِي رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَنْ أَتَّخِذَ أَنْفًا مِنْ ذَهَبٍ»

زما پزه په جاهليت کې د کلاب د جګړې په ورځ پرې شوه. نو ما له سپينو زرو څخه جوړه شوې پزه کېښوده چې دې چارې بدبويي رامنځته کړه، نو رسول الله صلی الله عليه وسلم ماته امر وکړ، چې له سرو زرو څخه جوړه شوې پزه کېږده. ابو عيسی ياد حديث ته حسن غريب ویلي او امام النسايي له عرفجة بن اسعد څخه روايت کوي، دی فرمايي:

«أصيب أنفه يوم الكلاب في الجاهلية فاتخذ أنفا من ورق فأنتن عليه فأمره النبي صلى الله عليه وسلم أن يتخذ أنفا من ذهب»

 د جاهليت په پير کې د کلاب په ورځ د ده پزه پرې شوه، نو ده له سپينو زرو څخه جوړه شوې پزه کېښوده او هغې بدبويي را منځته کړه، رسول الله صلی الله عليه وسلم  امر ورته وکړ، چې له سرو زرو څخه جوړه شوې پزه کېږدي. الباني دا حديث ته حسن ویلي. په حدیث کې د (أنفاً من ورق) مانا د سپينو زرو پزه ده او دا چاره ښيې چې د تداوي او علاج لپاره پلاستيکي جراحي عمليات ترسره کول روا دي. 

خو که جراحي عمليات د تداوي لپاره نه، بلکې د څېرې د اصلاح، ښه والي او ښايست لپاره وي؛ نو دا کار روا نه دی او دلايل يې هم په لاندې ډول دي:

امام بخاري له علقمه او هغه له عبدالله څخه روايت کوي:

«لَعَنَ اللَّهُ الْوَاشِمَاتِ وَالْمُسْتَوْشِمَاتِ وَالْمُتَنَمِّصَاتِ وَالْمُتَفَلِّجَاتِ لِلْحُسْنِ الْمُغَيِّرَاتِ خَلْقَ اللَّهِ تَعَالَى»

الله سبحانه و تعالی پر هغو ښځو لعنت کړی، چې خپله پر بدن خالونه وهي او پر هغو ښځو چې بل ته پر بدن خالونه لګوي، هغه ښځې چې د مخ وېښتان او يا وریځي کاږي او هغه ښځې چې  د ښايست لپاره د مخ د غاښونو تر منځ واټن رامنځته کوي، دوی په هغه څه کې بدلون راولي چې الله سبحانه و تعالی پيدا کړي».

امام مسلم پورته حديث په دې الفاظو روايتوي:

«لَعَنَ اللَّهُ الْوَاشِمَاتِ وَالْمُسْتَوْشِمَاتِ وَالنَّامِصَاتِ وَالْمُتَنَمِّصَاتِ وَالْمُتَفَلِّجَاتِ لِلْحُسْنِ الْمُغَيِّرَاتِ خَلْقَ اللَّه»

الله سبحانه و تعالی پر هغو ښځو لعنت کړی، چې خپله پر بدن خالونه وهي او پر هغو ښځو چې بل ته پر بدن خالونه لګوي، هغه ښځې چې خپله د مخ وېښتان يا وریځي کاږي او هغه ښځې چې د نورو د مخ وېښتان یا وریځي کاږي  او هغه ښځې چې  د ښايست لپاره د مخ د غاښونو تر منځ بېلوالی رامنځته کوي، دوی په هغه څه کې بدلون راولي چې الله سبحانه و تعالی پيدا کړي دي».

له ياد حديث څخه څرګندېږي، هغه ښځې چې د ښکلا لپاره د مخ غاښونو تر منځ بېلوالی رامنځته کوي ګناهکارې دي. يعنې دا عمل حرام دی او دا د ښکلا پر لفظ دلالت کوي، چې دا يو وصف مُفَهِمْ( ضمني صفت) دی.  الْمُتَفَلِّجَاتِ هغه ښځې دي، چې د خپلو غاښونو ترمنځ د ښکلا په موخه واټن رامنځته کوي، هغوی ګناهکارې دي؛ خو که د ښکلا په موخه نه وي د تداوۍ او علاج لپاره وي؛ نو بيا روا ده. په لسان العرب کې داسې راغلي:

(والفَلَجُ في الأَسنان تباعد ما بين الثّنايا والرَّباعِيات خِلْقةً فإِن تُكُلِّفَ فهو التفليجُ ورجل أَفْلَجُ الأَسنانِ وامرأَة فَلْجاءُ الأَسنانِ)

 الفَلَجُ في الأَسنان د ثنایا(د مخ دوه) او رباعي(د اړخ څلور) غاښونو ترمنځ طبعي درز ته وايي، خو که په مصنوعي ډول د غاښونو تر منځ دغه درز را منځته شي بیا دې ته التفليجُ وايي. رجل أَفْلَجُ الأَسنانِ هغه سړی دی چې د غاښونو تر منځ یې لاره جوړه کړې وي. امرأَة فَلْجاءُ الأَسنانِ هغه ښځه ده چې د غاښونو تر منځ یې لاره جوړه کړې وي.

ځکه نو د الْمُتَفَلِّجَة مانا هغه ښځه ده، چې غاښونه تراش کوي، ترڅو کوچني شي او تر منځ يې واټن جوړ شي، غاښونه یې ښایسته شي او د يوې ځوانې نجلۍ څېره غوره کړي. يعنې له دې پرته چې په غاښونو کې څه نيمګړتيا وي او تداوي یې وکړي بلکې د څېرې د ښه والي او ښکلا لپاره یې تداوي کوي. دا کار روا نه دی له هغه حديث سره سم، چې پيغمبر صلی الله عليه وسلم  په کې پر هغو ښځو لعنت ویلی چې د ښکلا لپاره خپل غاښونو سره بېلوي يعنې دا کار د ښایست په موخه ترسره کوي. ځکه نو د منع دلیل  ښکلا ده او که دغه علت نه وي، يعنې که د ښکلا او ښایست لپاره نه وي او د تداوي او علاج لپاره وي؛ نو بيا روا ده.

النووي په هغه حديث کې چې امام مسلم یې روايت کړی، د ښکلا په اړه د الْمُتَفَلِّجَاتِ په شرح کې داسې فرمايې:

 لکه څرنګه چې د الْمُتَفَلِّجَاتُ په  لفظ کې (ف) او (جيم) دي، نو مُفَلِّجَاتُ الْأَسْنَانِ د ثنایا او رباعیاتو غاښونو ترمنځ درز ګڼل کېږي او دا د (ف او ل ) په زور له الْفَلَجِ څخه اخیستل شوی او اصل یې فُرْجَةٌ دی چې د ثنایا او رباعي غاښونو تر منځ درز ته وایې. بوډۍ ښځې دا کار د دې لپاره کوي چې ځوانې ښکاره شي او د غاښونو ښکلا یې څرګنده شي، دا ځکه چې د ځوانو نجونو د غاښونو ترمنځ دغه ډول واټن شتون لري. د ده له وينا سره سم الْمُتَفَلِّجَاتُ د ښکلا لپاره يعنې دوی دا کار د ښکلا لپاره کوي او دلته اشاره دا ده، هغه څه چې د ښکلا لپاره ترسره کېږي هغه حرام دي، خو که د تداوۍ يا په غاښونو کې د نيمګړتيا او دې ته ورته کار لپاره ترسره کېږي، نو بيا روا دی او الله سبحانه و تعالی تر هر چا ښه عالم دی».

دلته علت ښکلا ده، که جراحي د تداوي او علاج لپاره ترسره شي نو روا ده. که عادي سینګار وي او عمليات د تداوۍ په موخه نه وي ترسره شوي او يوازې د ښکلا او د څېرې د ښه والي لپاره  وي. نو دا کار ناروا دی.

زه باور لرم چې د يادې پوښتنې ځواب همدا دی او الله سبحانه و تعالی ښه پوهېږي او هغه تر هر چا ښه عالم دی.

ستاسې ورور عطا بن خليل ابو الرشته

پوښتونکی: مراد معالج

ژباړن: صديق احمدزی

 ۱۴۳۹ هـق، د رجب ۲۵ مه

۲۰۱۸ م، د اپرېل ۱۲ مه

(ژباړه)

خبر:

د ۲۰۱۸م کال د مې په ۵مه بي بي سي د اسپانیا د ملي شمېرو د موسسې (INE) پر اساس راپور خپور کړی، چې په دغه هېواد کې هره اونۍ لږ تر لږه یوه ښځه د کورنيو تاوتریخوالو له امله د خپل مېړه په واسطه وژل کېږي. اسپانیا په اروپا کې د ښځو د فزیکي ځورونې په برخه کې د یوې لوړې کچې لرونکی دی او ښځې اوس په هر ځای کې د ځان د دفاع لپاره له تعلیمي سپیو څخه کار اخلي. دغه راپور د ښځو د هغه ناوړه حالت چې له دغو حملو څخه د دایمي وېرې پر اساس په پوره توګه بندیانې شوې او دا چې څه ډول یې د عادي ژوند ټولې وړتیاوې له لاسه ورکړې دي، ښکارندویي کوي.

تبصره: د اساسي حقوقو لپاره د اروپایي اتحادیې ماموریت په دې وروستیو کې په ۲۰۱۷م کې یوه بشپړه ټولپوښتنه (په دې تړاو لومړۍ بشپړه ټولپوښتنه) تر سره کړه، چې د اروپا په کچه پکې له ۴۰ زرو ښځو سره د دوی د هغو تجربو په اړه مرکه شوې چې له تاوتریخوالي او ځورونې څخه یې درلودلې. د دوی موندنې په یقیني توګه ټکان ورکوونکې دي؛ ځکه دغه موندنې په څرګنده توګه ښیي چې د اروپایي هېوادونو په هره ټولنه کې له وېرې او خطر څخه عادي حالت ته د دغو ښځو راوېستل څه ډول په جدي ستونزو بدل شوي دي. په دوی کې له هرو دوو ښځو یوه یې له فزیکي تاوتریخوالي سره مخ ده او د دوی ډېریو یې د دا ډول پېښو راپور نه دی ورکړی، چې دا پخپله د خلکو د خپلو دولتونو پر وړاندې د هغو پوره بې باوریو ښکارندویي کوي چې دوی یې هر ډول عدالت او امنیت ته د رسېدو په برخه کې لري. ۵۰ سلنه ښځې وایي چې دوی خپلو مېړونو ځورولې دي او همداراز، هغه نور کسان هم پېژني چې له تاوتریخوالي سره مخ شوي دي. لږ تر لږه له هرو پنځو ښځو څخه یوه یې د یوه سړي لخوا ځورول شوې ده او دا د دې لامل شوې چې دغه ښځې په ازاده توګه ونشي ګرځېدلی.

له دغو حقیقتونو څخه د دغو ښځو ورځني پراخه کړاوونه درک کولی شو. د دوی عمر، دندې، مالي حالت او زده کړو له دوی څخه هېڅ ډول ساتنه نده کړې، ځکه دا د پانګوالۍ لېبرال ارزښتونه دي چې ښځې یې په بې ارزښته جامو بدلې کړي او د حقونو لپاره یې د خلکو د عزتمن ژوند په پرتله شخصي ازادۍ ته غوره والی ورکړی دی. دغه ټولنیزې خواشینۍ او بې نظمۍ هېڅکله د هر ډول قوانینو په رامنځته کولو یا د پانګې اچونې په پروژو سره نه حلیږي؛ ځکه د ستونزې اصلي علت د بشر په لاس جوړ شوي ناقص قوانین دي. پر همدې اساس موږ به هېڅکله د ښځو له حقونو څخه د ناوړه ګټې اخیستنې پای ونه وینو، که هر څومره مرکې او هڅې وکړو چې حقیقتونه پیدا کړو.

اسلامي دولت چې د الله سبحانه وتعالی د قوانینو په واسطه اداره کېږي، د بشر له حقوقو څخه یو اړخیز او متمرکز پوهاوی تیاروي، چې په هېڅ ډول د نورو خلکو له ګټو سره د ټکر لامل نه کېږي. د ټولو ښاریانو لپاره به برابري او امنیت موجود وي او د هغو کسانو لپاره سخته جزا شته چې د نورو ارامۍ ته زیان رسوي. دغه نظام د زده کړې له نظام نیولې تر کورنۍ او ټولنیز (شخصي او عامه) ژوند پورې او همداراز تر قضایي او اجرایوي نظامونو پورې داسې پوره او اغېزمن دي چې پکې د جرمونو او جزاوو ډېرې لږ قضیې ثبت شوې دي او د ټولنې هر پوړ ترې هر اړخیز لیدلوری درلود، چې د منلو وړو و.

هغه واقعیت چې د اروپایي اتحادیې راپور یې څرګندوي پر دې اساس دی چې له ښځو سره د بد چلند پر مهال حتا ډېری خلک مداخله نه کوي او دا ښيي چې د «ازادۍ او دیموکراسۍ» په دغه فضا کې اخلاقي ارزښتونه څومره بې ارزښته دي. د ځنګله د قانون واقعت داسې دی چې کمزوری پکې زیانمن وي او د ځواکمن لخوا ترې ناوړه ګټه اخیستل کېږي. د ښځو حالت په تجارت، کاري چاپېریال او د شخصي او ټولنیزې راکړې ورکړې په هره برخه کې همداسې دی.

قرآن کریم امر کړی چې ښځې په ټولنه کې یو حیاتي جزء دی او باید په امن کې وي او هغوی ته دې د ښځو په توګه د ژوند کولو فرصت ورکړل شي او باید له ټولو ضررونو او ناوړه ګټه اخیستنو څخه وساتل شي؛ لکه څنګه چې د توبې د سورت په ۷۱ آیت کې واضح شوي دي.

﴿وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَيُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَيُطِيعُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ أُولَئِكَ سَيَرْحَمُهُمُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ﴾

 [توبه: ۷۱]

ژباړه: نارینه او ښځینه مومنان یو د بل دوستان دي، یو او بل نېک کار ته رابولي او له بد کار څخه یې منعه کوي، لمونځ په داسې ډول کوي چې باید وشي، زکات ورکوي او له الله سبحانه وتعالی او پیغمبر ﷺ څخه پیروي کوي. دوی هغه کسان دي چې الله سبحانه وتعالی به یې په چټکۍ سره په خپل رحمت کې راونغاړي. له شک پرته چې الله سبحانه وتعالی برلاسی او د حکمت خاوند دی.

د خلافت دولت په راتلو سره به ټول خلک دغه مسله درک کړي؛ حتا نامسلمانې ښځې به هغه واقعي خوند درک کړي، چې د سپکاوي له وېرې پرته به د خپل ځان په روزلو کې برلاسې وي او ښځې له ځانه د ساتنې لپاره له حیواناتو څخه د ګټې اخیستنې  پر ځای، یوازې د اسلام د لوړو ارزښتونو په راتلو سره، د خپلو ستونزو لپاره په واقعي حل لارو تکیه کولی شي.

د حزب التحریر د مرکزي مطبوعاتي دفتر لپاره

 لیکواله: عمرانه محمد

ژباړن: منصور دریځ