از حذیفه رضی الله عنه روایت است که عمر رضی الله عنه گفت: آیا کسی فرمودۀ رسول الله صلی الله علیه وسلم دربارۀ فتنه را به خاطر دارد؟ حذیفه گفت: من از رسول الله صلی الله علیه وسلم شنیدم که می‌گفت:

«فِتْنَةُ الرَّجُلِ فِي أَهْلِهِ وَمَالِهِ وَجَارِهِ تُكَفِّرُهَا الصَّلاَةُ وَالصِّيَامُ وَالصَّدَقَةُ.» (سنن ابن ماجه)

ترجمه: فتنۀ مرد در خانواده، مال و همسایۀ اوست که آن را نماز، روزه و صدقه جبران می‌کند.

دوستان گرامی!

بهترین کلام، کلام الله و بهترین راهنمایی، راهنمایی پیامبر الله، محمد بن عبدالله صلی الله علیه و سلم می‌باشد. اما بعد:

این حدیث شریف ما را از امور بزرگی مطلع می‌سازد که ممکن است برای برخی افراد پوشیده باشد. این موضوعات عبارت است از این‌که انسان در فتنه واقع می‌شود، ممکن است به دلایل زیادی راه خود را گم کند و گناه‌‌کار شود و الله متعال بخاطر رحمت فراوانش دروازه را به روی کسی‌که دچار فتنه و معصیت می‌شود، بسته نگذاشته؛ بلکه دروازه دیگری برایش گشوده که اگر به آن وارد گردد، از عذاب نجات می‌یابد.

یکی از چیزهایی‌که باعث اغوای مسلمان می‌شود، خانواده است. افراد خانواده او را به انجام گناه یا تجاوز از حدودی‌که نباید از آن پا فراتر گذارد، وسوسه می‌کنند.

مورد دیگری‌که باعث فتنه می‌شود، مال است. مال، افراد زیادی را از روی نادانی یا عدم اطمینان به این، که الله متعال تنها بخشنده و بازدارنده است و همه چیز در اختیار اوست، به فتنه می‌اندازد.

همسایه نیز کسی است که در اطراف و محیط زندگی تو قرار دارد. رسول الله صلی الله علیه وسلم در احادیث فراوان دیگری درباره همسایه سخن گفته، ما را نسبت به آن توصیه نموده و از آزار رساندن به همسایه باز داشته است؛ زیرا همسایه‌آزاری گناه می‌باشد.

این حدیث شریف بعد از اشاره به امور سه‌گانه‌ای که مسلمان را به فتنه می‌اندازد، به طریقه جبران و محو اشتباهات در نزد الله اشاره نمود.

بنابراین، نماز یکی از چیزهایی است که باعث جبران گناهان ما می‌شود؛ چنانچه انسان توسط نماز با تقرب، بندگی و توبه از گناهانی‌که مرتکب شده است، به سوی پروردگار خود باز می‌گردد؛ هم‌چنین گناهان انسان با روزه جبران می‌شود.

روزه برای جسم دشوار است و انسان توسط آن به یاد می‌آورد که این جسم یک آفریدگار دارد که توان مقابله با قهرش را ندارد و ضعیف‌تر از این است که در برابر عذاب‌ الله ایستادگی نماید. بنابراین، روزه یکی از مؤثرترین روش‌ها در رام کردن نفس، نزدیکی آن به الله و عجز در برابر خالق است.

صدقه دادن نیز یکی از راه‌های کفارۀ گناهان است؛ زیرا صدقه دادن گناهان را می‌سوزاند. از آن جایی‌که صدقه دهنده برای تقرب به الله و اثبات توبه و عزم خود بر این، که دیگر هرگز نافرمانی الله متعال را نخواهد کرد و به دام فتنه‌ها نخواهد افتاد، آنچه را برایش عزیز و ارزشمند است می‌بخشد و بخاطر الله از چیزی‌که برایش ارزش والایی دارد، دست می‌کشد.

از الله متعال می‌خواهیم که ما را از فتنه‌ها دور گرداند، اعمال‌مان را خالص برای خودش نماید، ما را در نماز و روزه‌مان یاری کند و به ما در ازای صدقات‌مان از نعمت‌های روز قیامت پاداش دهد! اللهم آمین!

نویسنده: دکتر ماهر صالح

مترجم: طه خالد