از حضرت ابوهریره رضی الله عنه روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود:

«نَحْنُ الآخِرُونَ السَّابِقُونَ يَوْمَ القِيَامَةِ، بَيْدَ أَنَّهُمْ أُوتُوا الكِتَابَ مِنْ قَبْلِنَا»

(رواه بخاری)

ترجمه: از لحاظ خلقت ما آخرین هستیم، اما در روز قیامت اولین می‌باشیم، با وصف این‌که امتان پیشین، قبل از ما کتاب داده شده بودند.

مفهوم حدیث:

آن‌چه خوش‌بین و امیدوار کننده از لحاظ راحت و آرامش برای انسان دریافت می‌گردد، موجودیت این دین در نفوس مسلمانان می‌باشد و آن چیزی است که زندگی، ثبات و روح را در جسد انسان به‌بار می‌آورد، پس چرا چنین نباشد، در حالی‌که این چنان دینی است که از هیچ جناحش باطل و جود ندارد، و این همان چیزی است که رسول الله صلی الله علیه وسلم به جایگاه‌مان در آخرت خبر داده است و آن جایگاه، بنابر بشارت رسول الله صلی الله علیه وسلم که به ما(امت حضرت محمد صلی الله علیه و سلم) داده است، ما اولین کسانی هستیم که داخل جنت می‌گردیم؛ در حالی‌که وجود ما در روی زمین آخر بوده است.

ای مسلمانان! امروزه ما در فسادی واقع هستیم، زندگی ما را چنان تهدید می‌نماید که ما را از استفاده از برکات این حدیث رسول الله صلی الله علیه وسلم که فرموده است: «نحن الآخرون السابقون يوم القيامة» به دور ساخته است. هم‌چنان این حالت امید وار شدن را پیرامون معانی و الفاظ آن حدیث برای ما دشوار ساخته است و آن بوی‌خوش راحت کننده و آرامشی‌که از جریان وعده‌های این حدیث آشکار می‌شود، آن را ما دور می‌پنداریم. پس ما باید خود را برای آماده‌ساختن جهت عمل و قربانی، زیر سایۀ این حدیث قرار دهیم، که عمل همان تطبیق احکام می‌باشد، آن احکامی‌که الله سبحانه وتعالی برای حل مشکلات انسان‌ها روان کرده؛ اما در نبود دولت خلافت معطل قرار گرفته و از زندگی مسلمین به دور مانده است.

پس ای مسلمانان! شما را به اقامۀ دوبارۀ آن نظام(دولت خلافت) فرامی‌خوانیم، که فرض از جانب پروردگارتان بوده، اعاده کنندۀ عزت‌تان و شکست‌دهندۀ دشمن‌تان است؛ هم‌چنان آزاد کنندۀ سرزمین‌های شما می‌باشد، و آن راه واضح عدل و خیر در اطراف عالَم می‌باشد. یا الله! مارا با آمدن خلافت راشده برمنهاج نبوت، که در آن وحدت مسلمانان نهفته باشد، مستفید بگردان و از ما مصائب و بلاها را دور نما! یا الله! زمین را به نور و جه کریمت منور گردان! اللهم آمین آمین!

(ترجمه)

به‌تاریخ 5 اگست 2018م، جناح‌های مخالف در جنوب سودان در آخرین لحظات بر تقسیم قدرت و مقام‌های بلند حکومتی توافق نمودند. این توافقنامه به وسیله‌ی "سالواکر‌میاردیت" به‌نمایندگی از دولت سودان جنوبی، "ریک ماچار" از جنبش مردمی سودان جنوبی، "دینق آلور" به‌نمایندگی گروهی از زندانیان سیاسی، "گابریل جانسون" به‌نمایندگی از ائتلاف سیاسی موسوم به "سوا"، "جوزف اوکیلو" به‌نمایندگی از برخی احزاب و نیروهای‌سیاسی و هم‌چنین "فرانسیس دینق" به‌نمایندگی از شخصیت‌های ملی، "محمد مرجان" به‌نمایندگی از روحانیون و به وسیله‌ی نماینده‌ی سازمان‌های جامعه‌ی مدنی در جنوب سودان به امضاء رسید.

حال پرسش‌های اساسی این است که: چرا این توافقنامه پس از تأخیر زیاد به امضاء می‌رسد؛ در حالی‌که چندین بار اعلام شده بود؟ حقیقت سخنانی‌که در مورد تهدیدات و فشارهای وارده بر جناح‌های مخالف در سودان جنوبی برای پذیرش امضاء ی این توافقنامه گفته می‌شود، چیست؟  آیا توافق جنوب سودان ناشی از اراده‌ی مذاکره کنندگان است و یا این‌که دستان پنهان دیگری در تنظیم این توافقنامه دخیل بوده و در به امضاء رسیدن این توافقنامه تأثیر ویژه‌ای داشته است؟ و چه کسی منفعت واقعی را از توافقنامه می‌برد؟ آیا این توافق جنگ داخلی را که از زمان وقوع آن در سال 2013م، که جان ده‌هاهزار تن را گرفته و میلیون‌ها تن‌ دیگر را آواره ساخته است، متوقف می‌کند؟ آیا این موافقتنامه از توافق‌های قبلی متفاوت بوده و باتوجه به واقعیت‌های موجود در جهان کنونی پایدار خواهد ماند؟ پس راه‌حل اساسی برای قضیه‌ی سودان جنوبی و قضایای مشابه آن در سرزمین‌های اسلامی چیست؟

بدون شک که این توافق پس از اعمال فشارهای  شدیدی بر مذاکره کنندگان صورت گرفته است، در حالی‌که چندین بار پس از اعلام تاریخ امضای این توافقنامه به ‌تعویق افتاده بود. "الدردیری" وزیرامورخارجه‌ی سودان در جریان سفر کوتاه که به‌جنوب این کشور داشت و حامل پیام شفوی رئیس‌جمهور البشیر بود، در جوبا پیام رئیس جمهور را با خبرنگاران چنین در میان گذاشت: «همانطوری‌که می‌دانید، جامعه‌ی بین‌المللی همواره در تلاش است تا خود و شرایطش را بر ما تحمیل کند، اما امضای این توافقنامه در نتیجه‌ی فشارها نبوده؛ بلکه ما این توافقنامه‌ای ‌را که امضاء می‌کنیم دلیل آن این است که بر درستی کار خود معتقد می‌باشیم.» (منبع: روزنامه‌ی العربیه 5 اگست 2018م)

به‌تاریخ 8 جولای 2018م، وب‌سایت سودان‌تریبیون گزارشی را به‌نشر رساند که در آن چنین آمده بود: «جبهه‌ی نجات‌ملی که بخشی از ائتلاف مخالفان در جنوب سودان می‌باشد، در بیانیه‌ای که در روز‌ دوشنبه نشر کرده است، میانجیگری سودان را به تهدید مذاکره کننده‌گان مخالفان، متهم نموده است.» این بیانیه می‌افزاید: «رهبری جبهه‌ی نجات ملی به ‌خوبی می‌داند که امضای "توماس کیریلو سوکا" رهبر جنبش به ‌دلیل این می‌باشد که برخی از اعضای آن به‌خطر مواجه بوده و چنین فشارها باعث گردید که در مورد مسائل برجسته در حکومت، توافقات صورت بگیرد.»

به‌تاریخ 8 مارچ 2018م، سودان تریبیون به‌نقل از رویترز گزارشی را به نشر رساند که گویا سالوار دران چنین گفته بود: «توافق 2015م بر ما تحمیل شده بود و برای ما فرصت داده نشد تا تمایل خویش را ابراز نماییم. بنابر این، زمانی‌که من برای امضای آن رفتم، احتیاط را پیشه نمودم...؛ اما آن‌ها این توافق را جدی نگرفتند تا این‌که در پیش چشمان‌شان توافق از هم پاشید.» لازم به ذکر است که مذاکرات در اکادمی امنیت عالی در حومه‌ی سوبا در شرق خرطوم انجام شده است، این نشان می‌دهد که دست‌های پنهانی برای فشار برمذاکره‌کنندگان دخیل بودند، حتی در دست‌کاری شرایط موافقتنامه.

به‌تاریخ 7 سپتمبر 2018م، "مایکل ماکوای لویب" وزیر اطلاعات در دولت جنوب سودان گفت: «وساطت سودان آنچه را که باید براساس آن توافق صورت می‌گرفت، تغییر داد و پیشنهادهای جدیدی را که قبلاً از آن‌ها بحث به‌میان نیامده بود، درج توافقنامه نمود.» وی به‌تاریخ 19 اگست انتقادات تند و تیز را متوجه الدردیری نموده گفت: «او حتی همرای خود، روی راست نیست.» و در ادامه گفت که: «او در آغاز، دیروز با پیشنهاد دیگر آمد و اعلام کرد که طرفین موافق می‌باشند و همانگونه که واضح می‌باشد، طرفین هنوز هم موافقت ننموده‌اند. بنابر این، او کسی است که جامعه‌ی بین‌المللی، منطقه و حتی سران دولت‌ها ‌را گمراه نموده است.»

این را باید دانست که نه الدردیری از اندک صلاحیتی در ین امور بر خوردار است و نه هم البشیر، بلکه این توافق به حمایت و سرپرستی دولت‌های استعماری(امریکا و انگلیس) صورت گرفته است. کسانی‌که از این توافقات استقبال نموده‌اند، استیفان کوچیس سرپرست سفارت امریکا و عرفان صدیق سرپرست سفارت انگلیس در خرطوم می‌باشند. (منبع: روزنامه‌ی الاخبار، پنجشنبه 28 جون 2018م)

همان‌گونه که برخی تصور می‌کنند، در این توافق راه‌اندازی شده توسط دست‌های پنهان قدرت‌های استعماری و مزدوران آن‌ها، هیچ خیر نهفته نیست، بلکه این توافق پیام‌آور شر و بدفالی خواهد بود. ابراهیم غندور وزیر خارجه‌، به‌تاریخ 13 اپریل 2017م در پاسخ به سخنان وزیر امور خارجه‌ی روسیه گفت: «جدایی جنوب سودان اساساً یک توطئه بود که تحملش نمودیم و آنچه در حال حاضر اتفاق می‌‌افتد، نتایج همان توطئه است.» رئيس جمهور البشیر در گفتگویی‌که با سایت خبری اسپوتنیک روسی در 25 نومبر 2017م داشت، چنین اعتراف کرد: «فشار امریکا و توطئه‌ی آن علیه سودان، رقمی بالایی داشت. ... سودان به وسیله‌ی فشار‌های ایالات متحده تقسیم شد. ... ما از این اطلاع داریم؛ امریکا در  تلاش است که سودان را به پنج کشور تقسیم کند.»

بنابر این، مشخص است که توافق سودان جنوبی در فضای  فشارها و تهدیدات شدید وارده بر طرف‌های امضاء کننده صورت گرفته و هیچ‌گاه زاده‌ای اراده‌ی سیاسی مردم جنوب سودان نبوده و نه خلاقیت نظام حاکم در خرطوم است، بلکه دیکته‌ها و دستورالعمل کشورهای سرمایه‌داری استعماری می‌باشد.

اما این توافق، اساسی‌ترین موضوعی را که باید در خصوص آن بحث و تبصره صورت می‌گرفت، از یاد برده و یا شاید نپرداختن به آن نیز آگاهانه باشد. در این توافقنامه در خصوص ترتیب قانون اساسی و نظام، که به حل ریشه‌ای مشکلات جنوب بپردازد، هیچ بحثی صورت نگرفته است. در مورد نظامی‌که حقوق و مکلفیت‌های افراد، وظیفه‌ی دولت و مسئولیت آن را مشخص و به این ترتیب مشکل نژادپرستی و مسائل قبیله‌ای را که به شکل بسیار قبیحی بر جنوب سودان حاکم بود، معالجه نماید. این توافقنامه از حقوق مردم درین سرزمین محافظت نکرده و به حل مشکلات‌شان نمی پردازد، بلکه این توافقنامه فقط شامل تقسیم قدرت در بین طرف‌های درگیر می‌‌باشد؛ کسانی‌که نمایندگان بیش برای دولت‌های خارجی(امریکا و انگلیس) نبوده و تنها مکلف به تأمین منافع آن‌ها در ین سرزمین اند.

به‌تاریخ 4 اگست 2018م، الدردیری در یک کنفرانس روزنامه‌ای گفت: «طرف‌های اصلی که این توافقنامه را امضاء  نموده اند، کسانی می‌باشند که از قدرت نظامی بالایی برخوردارند.» این توافق راه‌حل مشکل مردم سودان نیست. وضعیت در جنوب هم‌چنان بد باقی خواهد ماند و این توافق نیز مانند موافقتنامه‌های قبلی از هم فرو خواهد پاشید و نظام از تحقق امنیت و ثبات برای مردم عاجر خواهد ماند.

با چنین حل و فصل، ثبات در سودان جنوبی و یا حتی در دولت سودان شمالی بر قرار نخواهد شد، مگر به حل و فصل مبدئی؛ راه‌حلی‌که دیکته‌‌ی غرب استعمارگر نباشد. در حال حاضر هیچ ایدیولوژی سیاسی که امنیت و ثبات را برای مردم تضمین کرده و زنده‌گی باعزت را برای بشریت باز گرداند، جز عقیده‌ی اسلام نیست. تنها ایدیولوژیی که توان بستن دروازه‌ها را بر روی جاه‌طلبی‌های استعمارگران و توان گسترش و عام ساختن امنیت و عدالت را دارد، چنانچه این عقیده و احکام برگرفته از آن، نشان داد که چگونه توانست در دولت خلافت، مردم را از اشکال و زبان‌های مختلف گرد‌هم آورده و آن‌ها‌ را متحد و برادر زیر سایه‌ی اسلام گرداند و به بهترین شکل از آن‌ها مراقبت و امورشان را اداره نماید.

بلی، اینست حل ریشه‌ای مشکل جنوب سودان و مشکلات مشابه آن در سرزمین‌های اسلامی که آن خلافت اسلامی برمنهج نبوت است. اللهم عجل لنا بها یا رب العالمین، بار الهی، ای پروردگار جهانیان هرچه زودتر چنین دولتی را نصیب مان بفرما!

برگرفته از جریده‌ی الرایه

نویسنده: محمدجواد ابو ایمان

معاون سخنگوی حزب‌التحریر-ولایه سودان