(ترجمه)

پرسش:

"پترو پروشینکو" رئیس جمهور اوکراین گفت: «وقتی روسیه کشتی‌های جنگی و نگهبانان مرزی ما را در تنگۀ "کِرچ" که دریای سیاه را به‌دریای "آزوف" وصل می‌کند، دستگیر نمود، جنگ خصمانه‌ای را با کشور ما آغاز نموده است.» وی که این سخنان را در مصاحبه‌ای با "فاکس نیوز" ایراد می‌نمود، به این حادثه اشاره نموده گفت: «آقای پوتین! این یک شوخی، حادثه و بحران نیست؛ بلکه یک تجاوز و جنگ است.» (منبع: اسپوتنیک عربی 12 دسمبر 2018م)

روسیه اعلام نموده بود که گارد ساحلی این کشور به‌تاریخ 25 نومبر 2018م سه کشتی جنگی اوکراینی را به اتهام تجاوز به آب‌های روسیه در نزدیکی تنگۀ کِرچ بین دریای سیاه و دریای آزوف در شرق جزیرۀ کریمه متوقف نموده است و بلافاصله پس از آن، امریکا خواهان تشدید تحریم‌ها علیه روسیه شد؛ ولی اروپا با آن مخالفت نمود و هنوز هم این تنش بین طرفین پا برجا است. چه کسی در پَسِ این حادثه قرار دارد؟ و چرا مجدداً اوضاع اوکراین تنش‌آلود شد؟

پاسخ:

برای وضاحت بیش‌تر پاسخ، حوادثی را که در این مورد اتفاق افتاده و اتفاق می‌افتد، به یاری الله سبحانه وتعالی بیان خواهیم نمود.

1. روسیه، امریکا و اروپا در فبروری 2014م توافق نمودند که "ویکتوریانو کویچ" رئیس جمهور سابق اوکراین، که طرف‌دار روسیه نیز بود، بر سر قدرت باقی بماند؛ مگر پس از این توافق‌نامه هرج و مرج به وجود آمد که در نهایت فعالیت‌های مسلحانه آغاز شد و یانوکویچ مجبور شد به روسیه فرار کند و برای روسیه واضح شد که غرب در پَس این حوادث قرار دارد. روسیه درک نمود که غرب وی را فریب داده و اوکراین را از دست داده است و به‌تکاپوی افتاده و "شبه جزیره کریمه" را به‌خاک خود ملحق کرد، به این توضیح که طرف‌داران خود را در شرق اوکراین "دُنباس" تشویق نمود تا استقلال مناطق خود را تحت ‌نام مناطق جمهوریت‌های "دونیسک" و "لوهانسک" اعلام نمایند که پس از آن، اروپا و امریکا تحریم‌هائی را علیه روسیه وضع نموده و این کشور را از اجلاس گروه7 اخراج نمودند.

2. پس از به وجود آمدن هرج و مرج در اوکراین، امریکا خواهان در اختیار گذاشتن سلاح برای این کشور بود که این طرح‌ با مخالفت اروپا روبرو شد؛ چون اروپا درک می‌کرد که با این‌کار تنش‌ها تشدید شده و این تشدید تنش بر اروپا نیز انعکاس خواهد یافت. فرانسه و آلمان برای یافتن راهی مسالمت‌آمیز که بتواند تنش‌ها را کاهش دهد، همراه روسیه وارد گفت‌وگو شدند تا این‌که به‌تاریخ 6 فبروری 2015م توافق‌نامۀ "مینسک" بین این سه کشور و بدون دخالت امریکا، منعقد شد.

ما در پاسخ به پرسشی به‌تاریخ 21 فبروری 2015م به این موضوع اشاره کرده و گفته بودیم: «اروپا به‌ویژه فرانسه و آلمان نگران این بودند که موقف‌گیری شدید امریکا در قبال روسیه، تنش نظامی بین روسیه و اوکراین را افزایش داده و اروپا به‌خاطر این‌که دامنۀ جنگ و یا شبه جنگ به اروپا وسعت نیابد، مجبور شود تا همراه اوکراین علیه روسیه وارد جنگ شود. این همه در حالی بود که این جنگ، هیچ‌گونه تأثیری در بر امریکا نداشت و این موضوع، تأثیر به‌سزایی در این‌ داشت که اروپا روی‌کرد متفاوتی از امریکا راجع به اوکراین اتخاذ کند. اروپا در نهایت تصمیم گرفت تا برای یافتن راه‌حل سیاسی، همراه رئیس جمهور روسیه به‌تماس شده و با این اقدام، جلو هرگونه بالا گرفتن تنش بین روسیه و اروپا را بگیرد و چنین هم شد. این موضوع را رهبران اروپا "فرانسه و آلمان" به‌بحث گرفته و بدون در نظر داشت طرح امریکا، به‌تاریخ 6 فبروری 2018م به‌توافق رسیدند و به‌تاریخ 8 فبروری 2018م "میرکل" برای ابلاغ و نه اجازه گرفتن از "اوباما"، به واشنگتن رفت... پُرواضح بود که اروپا از دیرباز، برای اولین بار و بدون چراغ سبز امریکا،‌ این تصمیم را گرفت. این توافق‌نامه جمعه مؤرخ 6 فبروری 2015م توسط سه رهبر "ولادمیر پوتین" رئیس جمهور روسیه، "انگلامیرکل" صدر اعظم آلمان و "فرانسو اولاند" رئیس جمهور فرانسه و طرفین منازعه "رئیس جمهور اوکراین و شورشیان"،  امضاء شد.»

3. امریکا از توافق‌نامۀ فوق هیچ خوشش نیامد؛ ولی به‌خاطر این‌که بتواند بعداً آن‌را به‌‌شکست مواجه کند، ظاهراً آن‌را تأیید کرد. ما در همان پاسخ به‌پرسش تاریخی فوق گفته بودیم: «اوباما و کابینه‌اش به‌شدت تحت تأثیر این موقف فرانسه و آلمان قرار گرفتند و این موضوع، در اجلاس "مونیخ" باعث مشاجرۀ لفظی بین "کیری" و میرکل گردید؛ مخصوصاً در مورد اظهارات امریکا که خواهان به‌اختیار قرار دادن سلاح برای اوکراین بود؛ در حالی‌که اروپا با این طرح، مخالفت می‌کرد.» هم‌چنان گفته بودیم: «هرچند که "پروشینکو" رئیس جمهور اوکراین به اروپا نزدیک است؛ اما امریکا نیز در این کشور یک‌تعداد از مهره‌ها را در اختیار دارد و  انتظار می‌رود، چوب لای چرخ این توافق‌نامه قرار دهد... امریکا با تمام گزینه‌های فوق یا توسط یکی از آن‌ها، اوضاع اوکراین را تنش‌آلود خواهد کرد.

- در اختیار قرار دادن سلاح‌های پیش‌رفته به اوکراین؛

- گفتگوها برای ملحق کردن اوکراین به پیمان ناتو؛

- یا تحریک مهره‌هایش در اوکراین.

پس از تلاش‌های فوق، اجرای توافق‌نامۀ مینسک منجر به ناکامی خواهد شد؛ چون هرکدام از سه مورد فوق الذکر، روسیه را تحریک نموده و در ناکام کردن توافق‌نامۀ فوق، تأثیرگذار خواهد بود.» این اتفاق می‌افتد؛ یعنی امریکا برای ناکام کردن این توافق‌نامه و پیچیده کردن اوضاع تلاش می‌کند. ...»

4. حوادث اخیر در ضمن چارچوب فوق اتفاق افتاده است؛ زیرا روسیه سه کشتی جنگی اوکراینی را همراه ملوانان‌اش متوقف کرد و واضح است که اوکراین آن را در اقدامی تحریک‌آمیز انجام داد که بدون نشان دادن چراغ سبز امریکا، اوکراین جرئت این کار را به‌خود نمی‌داد. خبرگزاری "تاس" روسیه به‌‌تاریخ 25 نومبر 2018م نوشت: «سه کشتی جنگی اوکراینی به‌شکل غیرقانونی، وارد آب‌های روسیه شدند و مانورهای خطرناکی را انجام ‌دادند.»

پس از حادثۀ مذکور، اوکراین از غرب خواست تا مداخله کند. پترو پروشینکو رئیس جمهور اوکراین در مصاحبه‌ای که به‌تاریخ 29 نومبر 2018م همراه روزنامۀ بیلد آلمانی داشت، گفت: «آلمان یکی از هم‌پیمانان نزدیک ما است و امیدواریم که سایر کشورهای عضو ناتو نیز برای کمک به اوکراین و تضمین امنیت آن، آمادۀ ارسال کشتی‌های خویش به دریای آزوف باشند... پوتین می‌خواهد که دریای آزوف را اشغال کند و تنها لسانی‌که می‌تواند آن‌را متوجه کند، وحدت غرب است. آلمان باید از خود بپرسد که اگر پوتین را متوقف نکنیم، پس از این، دست به چه اقدامی خواهد زد؟... این سیاست خصمانۀ پوتین برای ما قابل پذیرش نیست. ابتداء شبه جزیره کریمه، سپس شرق اوکراین و حال هم دریای آزوف را می‌خواهد. پوتین خواهان اعادۀ امپراتوری قدیم روسیه است؛ شبه جزیرۀ کریمه، دُنباس و تمام کشور را می‌خواهد.» وی اضافه نمود: «میرکل توسط گفت‌وگوهای سال 2015م در مینسک، کشور ما را نجات داد و امیدواریم تا یک‌بار دیگر، همراه سایر هم‌پیمانان، حمایت این کشور را با خود داشته باشیم.» مگر آلمان گزینۀ نظامی را رد کرد. صدر اعظم آلمان به‌صراحت گفت: «برای این رویاروئی‌ها، راه‌حلی نظامی وجود ندارد.» (منبع:د ب آ 29 نومبر 2918م)

هم‌چنان میرکل از پروشینکو خواست تا خویشتن‌داری خود را حفظ کرده و اوضاع را آرام نگهدارد و متعهد شد ‌که واقعیت‌های روی میز را بررسی کرده تا ببیند چه می‌توان کرد، و نیز تعهد سپرد که این موضوع را همراه پوتین در ارجنتاین به بحث و بررسی بگیرد؛ وی افزایش تحریم‌ها علیه روسیه را رد کرد.

"هایکو ماس" وزیر خارجۀ آلمان پس از نشست خود همراه "پاولو کلیمکین" همتای اوکراینی‌اش در اجلاس وزرای خارجۀ اروپا در ایتالیا به‌تاریخ 6 دسمبر 2018م گفت: «تا زمانی‌که تلاش‌ها برای کاهش تنش بین روسیه و اوکراین مستمر است، برلین انتظار ندارد که اروپا به‌خاطر درگیری روسیه با اوکراین، تحریم‌هائی را علیه روسیه اعمال کند.» وی اضافه نمود: «در حال حاضر من معتقدم که درست نخواهد بود سخن از تحریم‌های جدید علیه روسیه به‌میان آید، چون تمام تلاش‌ها برای کاهش تنش ادامه دارد و هرگز پیش‌نهادی از طرف آلمان برای وضع تحریم‌های جدید علیه روسیه مطرح نشده است... انتظار ندارم که در پارلمان اروپا راجع به اِعمال تحریم‌های جدید علیه روسیه، وحدت نظر وجود داشته باشد.» (منبع: رویترز 7 دسمبر 2018م)

آلمان و یک‌تعداد زیاد کشورهای اروپائی، وسعت خطر و عواقب وضع تحریم‌های جدید علیه روسیه را می‌دانند. به‌همین دلیل، خواهان راه‌حل نظامی و تشدید تحریم‌ها نیستند؛ چون راه‌حل نظامی و تشدید تحریم‌ها، به مثابۀ شمشیر دولبه برای روسیه و اروپا خواهد بود.

5. از موقف امریکا دانسته می‌شود که طرف‌دار تنش و تشدید تحریم‌ها است؛ زیرا دیداری را که قرار بود در حاشیۀ اجلاس گروه 20 در ارجنتاین همرای پوتین، همتای روسی خود به‌تاریخ 30 نومبر 2018م داشته باشد، لغو کرده و علت آن‌را عدم رضائیت کابینه‌اش بر توقیف کشتی‌های اوکراینی دانست. ترامپ قبل از دیدارش همراه "شینزوآبه" نخست‌وزیر جاپان در "بونیس آیرِس" پایتخت ارجنتاین راجع به توقیف کشتی‌های اوکراینی توسط روسیه برای روزنامه‌نگاران تصریح نموده گفت: «در آن‌چه اتفاق افتاده ما را شگفت زده نکرده و از آن راضی هم نیستیم و هیچ‌کس از آن راضی نیست.» (منبع: آرتی آنلاین 30 نومبر 2018م)

"کورت ولکر" نمایندۀ ویژۀ امریکا در امور اوکراین به‌تاریخ 27 نومبر 2018م تصریح نموده گفت: «رهبری روسیه تلاش می‌کند تا توسط سیاست "تک محوری" بر این بنادر، از جمله بندر "ماریوپل" تسلط خود را تحکیم بخشد؛ چون کسی امکانات رسیدن به آن‌جا را ندارد... تلاش‌های "سلطه جویانۀ" روسیه باعث نگرانی زیاد شده است و باید روسیه به توافق‌نامۀ سال 2003م که راجع به کشتی‌رانی در دریای آزوف است، پای‌بند باشد... من معتقد نیستم که روسیه مجدداً به اوکراین حملۀ زمینی نماید و اگر این اتفاق صورت گیرد، باعث تعجب من خواهد شد» (منبع: صفحه عربی، 28 نومبر 2018م)

توافق‌نامه‌ای‌که ذکر شد، بر این تأکید دارد که دریای آزوف و تنگۀ کِرچ، آب‌های داخلی روسیه و اوکراین اند. رادیو هالوس امریکا به‌تاریخ 6 دسمبر 2018م گزارش داد: «کورت ولکر نمایندۀ ویژۀ امریکا در خلال دو هفتۀ آینده از اوکراین دیدن خواهد کرد و از روسیه مطالبه خواهد نمود که ملوان‌های دستگیر شده را آزاد کند و تأکید نمود که روسیه باید در منطقۀ تنگۀ کِرچ و دریای آزوف، بر اساس توافق‌نامۀ خاص و دوجانبه‌ای‌که در سال 2003م منعقد شده است، عمل کند.»

چنان‌چه اظهارات فوق وضاحت دارد، امریکا به‌سرعت وارد عمل نشده و عجله‌ای ندارد نمایندۀ متخصص‌اش در بارۀ مسائل اوکراین، اعلام می‌کند که پس از دو هفتۀ دیگر، از اوکراین دیدن خواهد نمود! این یعنی به راه‌حل توجهی ندارد و می‌خواهد که اوضاع تنش‌آلود باقی بماند؛ زیرا هدف، تنش و ادامۀ تنش است و نه راه‌حل.

6. قابل ذکر است که امریکا با در اختیار گذاشتن سلاح و مهمات، اردوی اوکراین را تجهیز نموده و آن‌را آموزش‌های نظامی داده است؛ زیرا کورت ولکر نمایندۀ ویژۀ امریکا در امور اوکراین به‌تاریخ 29 نومبر 2018م در مصاحبه‌ای با سایت رسمی "دویچه‌وله" آلمانی گفت: «کی‌یف و واشنگتن در بخش دفاعی با هم‌دیگر هم‌کاری طبیعی دارند و امریکا به‌شکل منظم، به‌هدف ارتقاء توانائی‌های نوین نظامی و دفاعی، نیروهای کشور اوکراین را کمک می‌کند.» در این‌جا یکی از مسئولان امریکائی اعتراف می‌کند که کشورش اوکراین را با سلاح تجهیز نموده است. صفحۀ انترنتی "روسیا الیوم" به‌‌تاریخ 9 جون 2018م نوشت: «امریکا 4 فروند هواپیما را به میدان هوائی "لفوف" واقع در غرب اوکراین، برای سوخت‌گیری بمب‌افگن‌های استراتیژیک فرستاد و بر حسب اظهارات واشنگتن، این کار در چارچوب هم‌کاری با شرکای ناتو برای تضمین امنیت شرق اروپا صورت گرفته است، همرای این هواپیماها 150 ت، تعمیرکاران هواپیما بوده اند.»

 از دفتر مطبوعاتی نیروهای هوائی امریکا در اروپا و افریقا نقل شده که هدف از این گام، دست‌یابی بیش‌تر امنیت امریکا در شرق اروپا و هم‌کاری بیش‌تر نظامی بین اعضای ناتو و شرکای آن می‌باشد.

صفحۀ "روسیا الیوم" اضافه نمود: «هم‌کاری بین امریکا و اوکراین از زمان انقلاب علیه حکومت اوکراین در سال 2014م، افزایش یافته است. اوکراین وسایل زرهی، هواپیماهای بدون سرنشین، رادارها، مسلسل‌های ثقیل دوربُرد، سیستم‌‎های ضد تانگ و تجهیزاتی را، مشروط بر این‌که به "دُنباس" استفاده نکند، از امریکا تسلیم شده است.» بنابر این، واضح می‌گردد که امریکا با به اختیار گذاشتن سلاح به اوکراین، تلاش می‌کند تا اوضاع را تنش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آلود کرده و تشویق‌اش می‌کند تا روسیه را تحریک کند تا این‌که روسیه مجبور شود عکس‌العمل نشان دهد و باقی ماندن اوضاع تنش‌آلود، چیزی است که امریکا می‌خواهد تا این‌که از موضوع شبه جزیره کریمه و اوکراین، بر اساس منافع خود استفاده کند.

آن‌چه را در پاسخ به پرسشی‌که به‌‌تاریخ 22 مارچ 2014م پس از الحاق شبه جزیرۀ کریمه به روسیه گفته بودیم، بازگو می‌کنیم: «...در زمانی‌که شرایط جهانی و منطقوی برای منافع غرب و روسیه در تغییر است، اوکراین هم‌چنان همانند بمب قابل انفجار باقی خواهد ماند و تمام طرف‌های درگیر، چشم طمع به اوکراین خواهند دوخت و تلاش خواهند کرد تا مطابق شرایط وقت جهانی، بر این کشور مسلط گردند... اوکراین در عین زمان که دروازۀ اروپاست حیثیت لگن خاصرۀ روسیه را نیز دارد. ...»

7. امریکا به‌طوری پنهان از اوکراین برای تحریک نمودن روسیه استفاده می‌کند و این کشور را انگیزه می‌دهد تا اقدامی برای بازپس گرفتن شبه جزیره کریمه کرده و سلطۀ خود را در قسمت‌های شرقی‌که تحت تسلط روسیه است، گسترش دهد؛ از حقوق خویش در دریای آزوف و تنگۀ کِرچ که تنگۀ بسیار مهم و استراتیژیک برای هردو کشور به‌حساب می‌آید؛ چون تنها عبورگاه دریای آزوف در شمال به دریای سیاه در جنوب است، دفاع کند. امریکا به اوکراین سلاح داده است و این خلاف توافق‌نامۀ مینسک است.

به این ترتیب امریکا تلاش می‌کند تا با ایجاد تنش، این توافق‌نامۀ اروپا و روسیه را نابود کند؛ این در حالی است که اروپا تلاش می‌کند تا اوضاع را آرام نگهدارد؛ چون در غیر این‌صورت، پیامدهای نامطلوبی برایش خواهد داشت. بدین ملحوظ، اروپا تلاش دارد تا همراه روسیه از درِ تفاهم وارد شود؛ در عین زمان می‌کوشد تا خود را از زیر سلطۀ امریکا نجات دهد. به همین دلیل، صداهای تشکیل اردوی مستقل در اروپا که بتواند این قاره را از تهدیدهای امریکا و روسیه در امان نگهدارد، بلند شده است و خشم امریکا به‌خاطر این موضوع، واضح است؛ چنان‌چه در نشست "ماکرون" رئیس جمهور فرانسه همرای همتای امریکائی‌اش "ترامپ" به‌تاریخ 9 نومبر 2018م، مشهود بود و نیز جنگ تجارتی را علیه اروپا اعلام نمود و علناً برای فروپاشی اروپا تلاش می‌کند و هم‌چنان لفاظی و احساس انزجار بین اروپائیان و امریکائیان در اجلاس‌های "ناتو" و کشورهای گروه7 در سال جاری و سال قبل محسوس بود. اروپائیان نیز تلاش می‌کنند تا در بعضی از قضایا مثلاً اوکراین، امریکا را به چالش بکشند. تمام موارد فوق امریکا را وا می‌دارد تا اوضاع را در مرزهای اروپا به‌خصوص اوکراین، تنش‌آلود کند.

8. روسیه در مورد اوکراین که برای این کشور مسئله‌ای سرنوشت‌ساز است، نه تنها در حالت بحرانی قرار دارد، بلکه در بُن‌بست مانده است؛ چون اگر از دستش دهد، در مقابل غرب رسوا شده و حتی پایتخت‌اش، مسکو، نیز تهدید خواهد شد؛ به‌خصوص این‌که اروپای شرقی که حیثیت دِژ استراتیژیک دفاعی را برای روسیه داشت، از دست داد.

غرب به‌خصوص امریکا، بارها روسیه را فریب داده است؛ از جمله این‌که با دیکتۀ غرب، سقوط "دیوار برلین" را قبول نموده و آلمان شرقی را به آلمان غربی تسلیم نمود؛ از پولند با پذیرفتن استقلال‌اش، چشم‌پوشی نمود و نیز استقلال سایر کشورهای اروپای شرقی را پذیرفت. این‌بار مجدداً روسیه را فریب داد؛ چون پس از این‌که همراه روسیه در سال 2014م بر بقای مزدورش "یانوکویچ" توافق کرد، اوکراینی‌های سمت غرب این کشور را انگیزه داد تا وی‌را از تخت قدرت به‌زیر کشند. در سوریه نیز روسیه را فریب داد؛ چون امریکا روسیه را جلو انداخت تا به‌حساب امریکا در سوریه بجنگد. روسیه خیال کرد امریکا در الحاق شبه جزیرۀ کریمه به‌خاک‌اش و تسلط در شرق اوکراین بدون این‌که تأییدی آن کشور را در تسلط بر این مناطق بگیرد، ساکت خواهد ماند و اگر روسیۀ بی‌خرد نمی‌بود در سوریه حمله نمی‌کرد، امریکا را می‌گذاشت که در جنگ این کشور غوطه‌ور گردیده و معلق بماند؛ مانند این‌که در افغانستان چنین شد.

9. خلاصه:

الف) از قرائن بر می‌آید و بعید هم نیست که امریکا بدون هماهنگی با روسیه، در پَس تحریک کشتی‌های اوکراینی به‌طرف دریای آزوف باشد و هدف‌اش از این کار، پُرتنش کردن فضاء به‌منظور بهره‌گیری از آن، برای منافع خود در برابر سه قدرت روسیه، اروپا و اوکراین باشد. بناءً امریکا نمی‌خواهد که مشکل حل شود و می‌خواهد که فضاء به‌شکل مستمر تنش‌آلود بماند.

ب) مادامی‌که کشورهای سرمایه‌داری سیکولر بر جهان حکومت کنند، جهان هم‌چنان در نمایشی خبیث از توطئه‌ها، جرایم وحشیانه و گسترش انواع ظلم باقی خواهد ماند. مفاهیم استعمار در این کشورها پابرجا بوده و هرجا برود، آن‌را با خود می‌برد.

ج) تنها مبدأ اسلام است که جهان را از شرارت‌های این کشورها و قوانین وضعی‌شان نجات می‌دهد؛ چون اسلام از طرف خالق انسان نازل شده و تنها خالق است که خیر مخلوقات‌اش را می‌داند.

‏ ﴿أَلَا يَعْلَمُ مَنْ خَلَقَ وَهُوَ اللَّطِيفُ الْخَبِيرُ﴾

[ملک: 14]‏

‏ترجمه: ‏مگر كسی‌كه(مردمان را) می‌آفريند(حال و وضع ايشان را) نمی‌داند و حال اين‌كه او دقيق و باريك‌بين بس آگاهی است‌؟!‏

اسلام آن حقی است که اقامۀ عدالت نموده و خیر را پخش و نشر خواهد نمود.

﴿...فَمَاذَا بَعْدَ الْحَقِّ إِلَّا الضَّلَالُ...﴾

[يونس:  32]

ترجمه: آيا سوای حق جز گمراهی است‌؟

﴿إِنَّ فِي ذَلِكَ لَذِكْرَى لِمَن كَانَ لَهُ قَلْبٌ أَوْ أَلْقَى السَّمْعَ وَهُوَ شَهِیدٌ﴾

[ق: 31]

ترجمه: به راستی در این(سرگذشت پیشینیان) بیدارباش و اندرز بزگی است برای آن کسی‌که دل(آگاه) داشته باشد یا با حضور قلب گوش فرا دارد.

7 ربیع الآخر 1440هـ.ق

14 دسمبر 2018م