- مطابق
اسلام چگونه آفت نژادپرستی را درمان میکند؟
(ترجمه)
جوامع اسلامی مانند سایر جوامع دیگر از آفت نژادپرستی و تبعیض نژادی رنج میبرند و این یکی از مصائب متعددی است که استعمارگر کافر در نتیجه تزریق مفاهیم استعماری خود که مغایر با فطرت و طبیعت انسان است، ما را به آن مبتلا ساخته است. این آفت حتی مخالف با ثقافت کثیف خودِ استعمارگر است؛ ثقافتیکه مردم مسلمان در طول تاریخ وقتی تحت استعمار نظامی یا فرهنگی آن بودند، با آن مبارزه کردند.
نژادپرستی عبارت از اعتقاد، قناعت و یا احساس یک گروه خاص متعلق به یک نژاد، رنگ یا تبار است که باعث میشود خود را دارای سطح بالاتری نسبت به سایر گروهها بدانند. برخی از نژادپرستان در شرح این برتری، مبالغه کرده و آن را به وجود خصوصیات ژنتیکی موروثی که آن گروه داشته و دیگران از آن محروم اند، ربط داده که طبق ادعای شان، این ژنها به آنها تواناییهای ویژهای میبخشد که آنها را از سایر نژادهای انسانی متمایز میسازد و از این گروه (خودخوانده برتر) رژیم سیاسی شکل میگیرد که دارای خصوصیات مشترک بوده و حسب ادعای شان نسبت به سایر رژیمها برتر شناخته میشود.
همین اعتقاد نادرست و همین احساس دروغین، سبب شده است که این برتری و بزرگبینی را در میان پیروان این گروه ناچیز و بینوا نمودار ساخته و این آفت خطرناک را در میان ملتها که بنام نژادپرستی یاد میشود، پدیدار کرده و سبب نفرت و تبعیض نژادی در میان مردم شود.
چه بسا تمدن غرب مملو از بسیاری از مظاهر نژادپرستانه باشد که بخاطر پیشپا افتادهترین دلائل به کشتن سیاهپوستان و مسلمانان روی میآورد، چنانکه در امریکا و فرانسه این نژادپرستی شکل مخصوص خود را داشته، به گونهای که پلیس در آنجا بالای مردم با تمام عصبانیت و بیدلیل شلیک میکند.
این اقدامات نژادپرستانۀ نفرتانگیز با اظهارات مشابه، صریح و نفرتانگیز تغذیه و تقویه میشود، مانند این سخن ماکرون، رئیسجمهور فرانسه: «سفید بودن یک امتیاز است.» و گفتۀ او درباره اسلام: «دینی است که در سراسر جهان در بحران است.»
چنین اظهارات نفرتانگیز و اقدامات نژادپرستانۀ فرانسویها سبب شده که مورد کینه و نفرت دیگران قرار گیرند و سبب اخراج فرانسه در این روزها از سایر کشورهای آفریقایی گردد.
در زمانیکه اروپا و امریکا به نژادپرستی افتخار میکنند و جهان آفتها و بلاهای ناشی از آن را از قبیل: نشر و گسترش دشمی و نفرت، خونریزی و تلفات انسانی را میچشد، در عین زمان مییابیم که اسلام با نژادپرستی به شکل ریشهای و قاطعانه برخورد کرده و اسباب آن را از بین برده و منابع آن را خشکانده و تلاش میکند تا نژادپرستی را در ردیف تمام بدیها و زشتیهای دیگر قرار دهد تا مسلمانان از آن نفرت برده و از پلیدیها و کثافات آن دور نگهداشته شوند.
اسلام از آغاز به اختلاف و تفاوت رنگها و زبانها اعتراف کرده است؛ اختلافیکه منجر به چیزی غیر از عبادت و تفکر در آفرینش الله سبحانه وتعالی نمیشود:
﴿وَمِنْ آيَاتِهِ خَلْقُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافُ أَلْسِنَتِكُمْ وَأَلْوَانِكُمْ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّلْعَالِمِينَ﴾ [روم: 22]
ترجمه : و از زمره نشانههاي (دالّ بر قدرت و عظمت) الله آفرينش آسمانها و زمين و مختلف بودن زبانها و رنگهاي شما است. بيگمان در اين (آفرينش كواكب فراوان جهان كه با نظم و نظام شگفتآور گردانند، و در اين تنوّع خلقت) دلائلي است براي فرزانگان و دانشوران.
بنابر این، الله سبحانه وتعالی اختلاف و تفاوت زبانها و رنگها را سببی برای تدبر و تعبد و سنجش عظمت قدرتاش در آفرینش و تنوع آن قرار داده، نه برای تفاخر و دشمنی.
جابر بن عبدالله رضی الله عنهما گفت: ما در غزوهای بودیم و مردی از انصار، مردی از مهاجرین را لگد زد، انصاری گفت: ای انصار یاریم کنید و مهاجری گفت: ای مهاجرین یاریم کنید؛ سپس این سخن به رسول الله صلی الله علیه وسلم رسید و ایشان فرمودند: «این چه دعوای جاهلیت است؟!»، صحابه گفتند: یا رسول الله، مردی از مهاجرین مردی از انصار را لگد زده است. رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «این دعوا را ترک کنید؛ زیرا این دعوا پلید و زشت است.» رسول الله صلی الله علیه وسلم خود حادثۀ لگد زدن را درمان نکردند؛ بلکه با اسباب و مسببات آن برخورد کرده و به درمان آنها پرداختند و به دعوای مرد مهاجر و انصار برای بسیج شدن جاهلیت تمرکز کرده و به خطر کشاندن مهاجرین و انصار به جنگ بیهودۀ قبیلوی توجه کردند و این دعوا را یک دعوای جاهلیت خوانده و به دلیل متعفن بودن آن، به ترکاش فراخواندند تا مسلمانان از آن نفرت داشته باشند و این یک علاج و درمان جدی و قاطعانه بود.
قرآن کریم معیار برتری و فضیلت را در نصوص صریح خود که هیچ اثری از نژاد و پیوند خونی را در میان مردم باقی نگذاشته تقوا قرار داده، چنانکه فرموده است:
﴿يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُم مِّن ذَكَرٍ وَأُنثَى وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوباً وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ﴾ [حجرات: 13]
ترجمه: اي مردمان ! ما شما را از مرد و زني (به نام آدم و حواء) آفريدهايم و شما را تيره تيره و قبيله قبيله نمودهايم تا همديگر را بشناسيد (و هر كسي با تفاوت و ويژگي خاص دروني و بيروني از ديگري مشخص شود و در پيكره جامعه انساني نقشي جداگانه داشته باشد). بيگمان گراميترين شما در نزد الله متقيترين شما است. الله مسلّماً آگاه و باخبر (از پندار و كردار و گفتار شما، و از حال همهكس و همه چيز) است.
رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند:
«یَاأیُّهَاالنَّاسُ، إنَّ رَبَّکُم وَاحِدٌ وَ أبَاکُم وَاحِدٌ، ألَا لَافَضلَ لِعَرَبِیِّ عَلَی عَجَمِیِّ، وَ لَا لِعَجَمِیِّ عَلَی عَرَبِیِّ، وَ لَا أسوَدَ عَلَی أحمَرَ وَ لَا أحمَرَ عَلَی أسوَدَ إلَّا بِالتَّقوَی، إنَّ أکرَمَکُم عِندَاللهِ أتقَاکُم»
ترجمه: ای مردم! همانا پروردگار شما یکی است و پدرتان نیز یکی است، آگاه باشید که عرب بر عجم و عجم بر عرب هیچ برتری نداشته و نیز سیاهپوست بر سرخپوست، مگر بر تقوا، همانا بهترین شما نزد الله با تقواترین شما است.
رسول الله صلی الله علیه وسلم تفاخر و فخرفروشی و کارهای جاهلیت ناشی از آن را از قبیل جاهلیت و نژادپرستی را با تشبیه کردن به کنقوز به طور قاطعانه درمان کرده است. کنقوز حشرهای از انواع سوسک است که کثافات را با بینی خود جمع میکند. رسول الله صلی الله علیه وسلم با این تشبیه خود خواست تا احساسات فرد را برانگیخته و عملکردش را زشت جلوه دهد تا فرد از بازگشت به چنین نژادپرستی نفرتانگیز تنفر داشته باشد. پس فرمودند:
«لَیَنتَهِیَنَّ اَقوَامٌ یَفتَخِرُونَ بِآبَائِهِم الذَّینَ مَاتُوا، إنَّمَا هُم فَحمُ جَهَنَّمَ، اَو لَیَکُونُنَّ أهوَنَ عَلَی اللَّهِ مِنَ الجُعِلَ الَّذِی یُدَهدِهُ الخِرَاءَ بِأنفِهِ، إنَّ اللَّهَ قَد أذهَبَ عَنکُم عُبِّیَّةَ الجَاهِلِیَّةِ وَ فَخرَهَا بِالآبَاءِ، إنَّمَا هُوَ مُؤمِنٌ تَقِیٌّ وَ فَاجِرٌ شَقِیٌّ، النَّاسُ کُلُّهُم بَنُو آدَمَ وَ آدَمُ خُلِقَ مِن تُرَابٍ»
ترجمه: اقوامی که به پدران مردهای خود افتخار میکنند، بعید نیست که ذغال جهنم باشند؛ یا باید خود را از این کار منع کنند و یا نزد الله از گونۀ سوسکِ که انبار یا مدفوع را با بینی خود میچرخاند، زبونتر و خوارتر بشمار خواهند رفت. به تحقیق الله کِبر و خودپسندی جاهلیت و افتخار به پدران را از میان تان نابود کرده، در عموم مردم یا مؤمن متقی خواهند بود و یا فاجر بدبخت، همۀ شان فرزندان آدم هستند و آدم از خاک آفریده شده است.
اگر مسلمانان به این معالجات و درمانهای شرعی مخالف نژادپرستی متمسک شوند؛ این آفت ریشهکن خواهد شد و هیچ اثری از آن در هیچ یک از سرزمینهای اسلامی باقی نخواهد ماند. متأسفانه حکام سرزمینهای اسلامی این درمانها و معالجات را کنار زده و عمدًا برای حفظ تاج و تخت شان با امتثال به اوامر اربابان کافرشان این آفت را تغذیه میکنند؛ حتی اگر سبب برانگیخته شدن این خودبزرگبینیهای نژادپرستانه در میان امت واحد اسلامی شود.
در اینجا توجه شما را به دو نمونۀ ناپسند نژادپرستی که توسط حکام برای گسترش نژادپرستی و تنفر در میان مسلمانان ترویج میشود، جلب میکنیم:
1- مقامات ترکیه با حذف علائم و تحقیر اعراب و زبان آنها در زمانیکه همۀ زبانهای جهان در ترکیه اجازه حضور دارند، کمپاین شدیدی را علیه زبان عربی به راه انداخته اند!
2- مقامات ایرانی در هر مناسبتی مایل اند که خلیج عرب را خلیج فارس بنامند، حتی اگر مناسبتی برای صلح میان ایران و سعودی باشد، چنانکه وزیر امورخارجه ایران در دیدارش با سعودی در این ایام چنین کرد.
اینها دو نمونۀ بارز نژادپرستی ترک و فارس علیه اعراب است که توسط هردو دولت حمایت میشود و واکنشهای مشابهی را در میان اعراب علیه برادران مسلمان ترکی و ایرانی شان بر میانگیزد.
راهحل سیاسی، جازم و اساسی برای این آفت، فقط با إقامه دولت اسلامی مبدئی ممکن است؛ دولتیکه این دولتهای جاهلیت را نابود و به این تعصبات جاهلیت پشت کرده و مسلمانان را تنها تحت رابطۀ عقیده اسلامی وحدت میبخشد.
برگرفته از شماره 460 جریده الرایه
نویسنده: استاد أحمد الخطوانی
مترجم: محمد مزمل