د پاکستان د برېښنا سکتور دوه ټريلیونه پور چې له سود سره ۲.۸ ټريلیونه  روپیو ته رسېږي، د پاکستان اقتصاد له پښو غورځولی. دغه حالت د باجوه عمران رژیم اړ کړی چې د برېښنا د سکتور پر تړون له سره غور وکړي، دا په داسې حال کې ده چې روان حالت له وړاندې د پاکستان د اقتصاد ملا ماته کړې ده. د دغو تړونو پر اساس ۵۷۰ تریلیونه روپۍ په کلني ډول د برېښنا خپلواکو تولیدوونکو (IPPs) ته د «ظرفیت قېمت» په نامه په داسې حال کې ورکول کېږي چې حتی د دوی د یو واحد برېښنا تولید ته هم اړتیا نه لیدل کېږي.

شپاړسو (IPPs) یوازې د ۵۰ میلیاردو روپیو په پانګونې سره ۴۱۵ میلیارده پیسې ترلاسه کړې او په ورته ډول ډېر شمېر (IPPs) د خپلې پانګونې له ۵۰-۸۰ سلنې په کلني ډول تر لاسه کوي. د (IPPs)  پر تړونونو کې لوټ او تالان له ورایه ښکاري؛ ځکه دا هرڅه په یوه داسې هېواد کې ترسره کېږي چې د سږني مالي کال پرمختیایي بودیجه یې یوازې ۴۸۰ میلیارده روپی ده.

څنګه دا ډول تړونونه لاسليک شي؟ څوک واکمنانو ته دا حق ورکوي چې هغه تړونونه لاسليک کړي چې ښکاره غلا ته پکې قانوني بڼه ورکړل شوې؟ ځواب یې بیخي واضح دی، ډیموکراسي! هو ډیموکراسي د الله سبحانه وتعالی اوامرو ته پابنده نه ده او د قران او سنتو پروا نه ساتي.  ډیموکراسي د حاکمیت حق پارلمان ته ورکوي او د پارلمان غړي دا حق لري چې هر هغه قانون او سیاست تصویب کړي چې دوی ته مناسب ښکاري. د شریعت د اصولو خلاف د برېښنا تولید د نړیوالو مالي بنسټونو سره پر توافق د تېرې پېړۍ په ۹۰یمو کلونو کې خوصوصي سکتور ته ورکړل شو. له هغې وروسته د اړمنو خلکو د عاید په تريلیونو روپیۍ په تېرو دریو لسیزو کې د څو پانګوالو د خېټو د ډکولو لپاره ورکړل شوې دي. د ۲۰۰۲ م کال د برېښنا پالیسي او  د ۲۰۱۳ یا ۲۰۱۵ م کال د برېښنا پلې شوې کارخانې دا ښیي چې د برېښنا ټولې پالیسۍ د عامه خلکو پر لوټولو او د پانګوالو د جیبونو پر ډکولو تمرکز لري.  په حقیقت کې ډیموکراسي د پانګوالو د لوټمارۍ د پټولو نقاب دی.

په دغو تړنونو کې دولت د نړیوالو پانګوالو لپاره ددې ترڅنګ چې دوی د تېلو په بیو کې د بدلونونو له زیان څخه ژغوري، دوی ته د ډالر د بیا ورکړې خپلواک ضمانتونه برابروي. د ظرفیت د قیمت تر نامه لاندې د پیسو پر ورکړه له دې کبله  توافق شوی و ترڅو دوی د خپلې پانګې بیا ترلاسه کول، د بانکونو د پور ورکړه او خپل عملیاتي لګښتونه تضمین کړي. په ۲۰۱۹ او ۲۰۲۰ م کلونو کې دوولسو (IPPs) ۷۹ میلیارده روپۍ د خپلې برېښنا لګښت وباله چې د هغې له جملې څخه ۵۳ میلیارده روپۍ د دوی د ظرفیت قېمت ته ځانګړې شوې چې د ټولو پیسو له دریو برخو څخه دوې برخې تشکیلوي. د ظرفیت قېمت د پیسو اندازه په اوس وخت کې ۹۰۰ میلیاردو روپیو ته رسېدلې، دا پیسې باید پرې شي، که څه هم د IPPs له خوا د برېښنا یو واحد هم نه وي تولید شوي. له سود او نورو پیسو سره د دغو پیسو اندازه ۲۰۰۰ میلیارده روپیو ته رسیږي.

د پانګوالۍ ړوند تعقیب په میلیونونو فقیرانو د بدبختۍ لامل ګرځېدلې؛ ځکه ډیموکراسي یوازې د غټو صنعتونو د مالکانو، د برېښنا سکتور، مخابراتي سکتور او د زیربینایي  پروژو د څښتنانو په چوپړ کې ده. په دې دول دولت د خپل عاید په میلیاردونو روپۍ چې د بې وزله خلکو د ستونزو د حل په موخه یې کارولی شوی، د څو تنو غټو پانګوالو په جیبونو کې اچوي. دا څه ډول اقتصادي نظام دی چې ګټه یې یوازې پانګوال ترلاسه کوي او زیان او پورونو یې د دولت او عامه خلکو د اوږو بارونه دي؟ په واقعیت کې اوس دا راز ښکاره شوی چې د عامه سرچینو د شخصي ملکیت په اړه د پانګوال نظام پالیسي او د پانګونې د تشویق صنعت یوازې د عامه خلکو د لوټولو وسیلې دي.

The Messenger of Allah (saw) clarified to Muslims 1400 years ago that,

رسول الله صلی علیه وسلم دغه مسئله ۱۴۰۰ کاله وړاندې مسلمانانو ته په ډاګه کړې ده:

«الْمُسْلِمُونَ شُرَكَاءُ فِي ثَلَاثٍ؛ الْمَاءِ وَالْكَلَإِ وَالنَّارِ»

ژباړه: مسلمانان په دریو شیانو کې شریک دی، اوبه، څړځای او اور «انرژي»

(احمد)

اسلام په اساسي ډول د برېښنا د لوړ قيمت او دوراني پورونو مسئله حل کوي. په اسلام کې د انرژۍ د سرچینو،  د انرژۍ د تولید اسانتیاوې او د زیربیناوو د توضیع خصوصي کول منع شوي دي. دغه ټولې عامه شتمنۍ دي چې دولت به د خلکو په نمایندګي پر مستقیم ډول له هغه څخه نظارت کړي او له هغه څخه راټول شوی عاید به بېرته پر خلکو باندې مصرفوي. په دې ډول به د تېلو او ګازو د استخراج او تولید او لېږد او وېش د کمپنیو ګټه او همدارنګه په لویو صنعتونو کې د پانګونې ګټه د دولت ذخیرې ته لاړه شي. هو دا د ډیموکراسۍ د هغه اصل خلاف ده چې دغه ګټه د خصوصي سکتور جیبونو ته لېږي. ددې ترڅنګ به د خلافت دولت د سود پر اساس ولاړ پورونه له منځه یوسي او هغه میلیاردونه پیسې به خوندي کړي چې بانکونو ته د سود په نامه لېږدول کېږي. که خصوصي سکټور ته د برېښنا د سرچینو، د هغه د تولید او وېش صلاحیت نه وی ورکړی شوی، نو نن ورځ به د پانګوالو د ۲۰۰۰ میلیارده دوراني پور بار د دولت ذخیره نه ګواښله.

په واقعیت کې د خلافت بیا تاسیس نه یوازې دا چې امت د الله سبحانه وتعالی د رضا د ترلاسه کولو لور ته نږدي کوي، بلکې د دې ترڅنګ به خلافت د اسلام د اقتصادي نظام پر پلي کولو سره د امت لپاره د هوساینې یو نوی دور پیل کړي. دغه نظام به دا یقیني کړي چې د عامه سرچینو څخه ترلاسه کېدونکی عاید به یوازې د عامه خلکو د هوساینې لپاره استفاده کېږي.

د حزب التحریر-ولایه پاکستان مطبوعاتي دفتر

پوښتنه:

اسلام علیکم ورحمت الله و برکاته!

الله تعالی دې په عمر کې برکت واچوه! د نجومي د شمېر پر اساس د میاشتې پېژندلو نه جواز ځواب مې ولوست، خو یوه بله موضوع پاتې ده چې واضیح کوم یې؛ ځینې کسان چې د میاشتې له نه لیدلو ډاډه شي، بیا د نجومي پر حساب باور کوي. یعنې که حساب سم وي، نو د هلال حساب ته ارزښت نه ورکوي او که چېرې څوک ووایي چې هلال مې لیدلی، د هغه خبرې ته د شک په سترګه ګوري او شهادت یې ردوي.

دې مسالې ته ورته نظریات مې د اسلامي تاریخ په کیسو کې هم لوستي، چې د یوه شخص شهادت به نه قبلېده. یو له هغو کسانو چې په دې عقیده دی د (الابهاج في شرح المنهاج) د فقهي اوصولو کتاب لیکونکی امام قاضي تقي الدین علی بن عبدالکافي سبکي دمشقي دی، چې ده دا لیدلوری او ځینې نور حوادث په دې کتاب کې د (میاشتو ثابتولو منشور نښي) تر عنوان لاندې بیان کړي دي. پخوا د نجوم علم پوهانو اعلان کړی وو؛ تر هغه چې لمر ونه لوېږي، میاشت نه معلومیږي او وروسته یې په هماغه ماښام د میاشتې له داخلېدو خبر ورکړ.

په دې اړه موږ ته توضیحات راکړه، الله تعالی دې برکتونه نصیب کړه او ستا په وسیله دې بریا رامنځته شي.

ځواب:

وعلیکم سلام ورحمت الله و برکاته!

له نجوم پرته د میاشتې د لیدلو په اړه زما پخوانی ځواب واضیح او هر اړخیز و، تاسو وویل چې له هغې خبر یاست، نو اوس تاسو ته داسې ځواب درکوم: 

ګرانه وروره! لکه څنګه مې چې په مخکیني ځواب کې واضیح کړي و؛ د روژې میاشتې او کوچني اختر په اړه د هلال لیدل شرط دي:

«صُومُوا لِرُؤْيَتِهِ وَأَفْطِرُوا لِرُؤْيَتِهِ»

ژباړه: د هلال په لیدو روژه ونیسه او ماته یې کړئ.

الله تعالی موږ د نجومي له حساب او د شاهدانو له شهادت څخه منع کړي یو. دغه راز رسول الله صلی الله علیه وسلم دا برخه راته واضیح کړې، خو د شاهد د شاهدۍ ثابتولو دنده د قاضي ده، چې له شاهد سره خبرې کوي، د هغه د لیدلو له حس او چاپیریال له صحت څخه ځان ډاډه کوي. په دې مانا چې د دې مسالې د اثبات لپاره له ټولو وسیلو او بشري هڅو ګټه اخلي. قاضي د میاشتې لیدلو له مدعي سره داسې بحث کوي، چې د هغه له سترګې وېښته لرې کوي او بیا ورته وایي کوم دی هلال؟ په داسې حال کې هغه هلال نه ویني. مطلب دا چې ټول شکونه له منځه وړي.

د میاشتې په پیل او نه پیل کې د نجومي د حساب مداخله ارزښت نه لري، ځکه موږ د میاشتې د پیل د حقیقت پر بنسټ نه بلکې د هلال پر بنسټ روژه نیسو او په دې اړه زیات صحیح احادیث شته، لکه دا حدیث چې بخاري روایت کړی دی:

حَدَّثَنَا آدَمُ، حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ زِيَادٍ، قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، يَقُولُ: قَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: أَوْ قَالَ: قَالَ أَبُو القَاسِمِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «صُومُوا لِرُؤْيَتِهِ وَأَفْطِرُوا لِرُؤْيَتِهِ، فَإِنْ غُبِّيَ عَلَيْكُمْ فَأَكْمِلُوا عِدَّةَ شَعْبَانَ ثَلاَثِينَ»

ژباړه: یوه کس راته وویل، چې شعبه له محمد بن زیاد څخه رانقل کړی، چې هغه وویل: له ابو هریره رضی الله عنه څخه مې واورېدل، چې ویل یې: نبي یا ابوالقاسم صلی الله علیه وسلم وفرمایل: د هلال په لیدو روژه ونیسئ او ماته یې کړئ، خو که چېرې درته مالومه نه شوه، نو د شعبان دېرش ورځې پوره کړئ.

د دې حدیث مانا دا ده، چې ځينې وخت هلال وي، خو د ورېځو شاته پټ وي، نه ښکاري، نو دېرش ورځې باید روژه ونیسو.

ګرانه وروره! دا واجبه ده، چې په هغه نص عمل وکړو، چې د هلال لیدل یې شرط ګرځولي دي.

په دې اړه هغه کیسه یاد ته راغله، چې څو کاله مخکې یوه غونډه جوړه شوې وه، داسې غونډه چې فکر کېده اسلامي کنفرانس، یا د اسلامي علماوو کنفرانس او یا هم دېته ورته څه دي. په دغه غونډه کې ځينو داسې وړاندیز کړی و، چې په دېرشمه ورځ دې الوتکه له ورېځو پورته والوزول شي او هلال دې وکتل شي.

الله تعالی د عبادت لپاره وسایل ښودلي او هماغه باید لازم وګڼو. موږ باید کار دومره پېچلی نه کړو، چې ستونزې راته جوړې کړي؛ په داسې حال کې چې الله تعالی موږ ته اساني غواړي، نه سختي:

﴿...يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ...﴾

(البقره: 185)

ژباړه: الله تعالی ستاسو لپاره اساني غواړي، نه سختي.

د (یُسر) کلیمې موخه له اسلام سره سم د شرعي احکامو پیروي ده.

دغه راز د نجوم علم پوهان له لمر لوېدو وروسته ساعتونو په اړه د نظر اختلاف لري، چې هلال پکې راڅرګندیږي. کله وایي هلال باید د شمېر پر اساس ولیدل شي، ځکه ځینې وخت هلال په یوه ځای کې لیدل کېږي او په بل کې نه. دغه راز په ځینو ځایونو کې له لمر لوېدو وروسته دوې دقیقې او په ځینو ځایونو کې پنځلس دقیقې پاتې کېږي... .

نو دې میاشتې د پیل معلومولو لپاره د نجومي حساب بې ځایه زحمت دی او الله تعالی هم موږ ته د هغه په اړه امر نه دی کړی، بلکې په دې اړه واضیح او صریح نصوص راغلي او بدلون نه مني.

ستاسو ورور عطاء بن خلیل ابو الرشته