(ترجمه)

أبوهریره رضی‌الله عنه از رسول الله صلی‌الله علیه وسلم روایت مى‌كند كه ایشان فرمودند:

«لاَ تَحَاسَدُوا وَلاَ تَنَاجَشُوا وَلاَ تَبَاغَضُوا وَلاَ تَدَابَرُوا وَلاَ يَبِعْ بَعْضُكُمْ عَلَى بَيْعِ بَعْضٍ وَكُونُوا عِبَادَ اللَّهِ إِخْوَانًا الْمُسْلِمُ أَخُو الْمُسْلِمِ لاَ يَظْلِمُهُ وَلاَ يَخْذُلُهُ وَلاَ يَحْقِرُهُ التَّقْوَى هَاهُنَا وَيُشِيرُ إِلَى صَدْرِهِ ثَلاَثَ مَرَّاتٍ بِحَسْبِ امْرِئٍ مِنْ الشَّرِّ أَنْ يَحْقِرَ أَخَاهُ الْمُسْلِمَ كُلُّ الْمُسْلِمِ عَلَى الْمُسْلِمِ حَرَامٌ دَمُهُ وَمَالُهُ وَعِرْضُهُ». (رواه المسلم)

ترجمه: شما مسلمانان به یكدیگر حسادت نورزید، به زیان یكدیگر سازش نكنید، به یكدیگر بغض و كینه نورزید و به همدیگر پشت نكنید و هیچ یک از شما روی معامله دیگری، معامله نکند، بندگان الله و برادران همدیگر باشید. مسلمان برادر مسلمان است، به برادر خود ستم نمى‌كند، دست از یاری و كمک او نمى‌كشد، او را تكذیب نمى‌كند، او را خوار و ذلیل نمى‌شمارد، این تقوا و پرهیزكاری است و ایشان سه بار به سینه‌شان اشاره نمودند و گفتند: برای انسان همین كافی است كه برادر مسلمان خویش را تحقیر کند و او را كوچک شمارد، خون، مال، شرف و ناموس هر مسلمان بر مسلمان دیگر حرام است.

این حدیث و احادیث فراوان دیگر به امور مختلفی می‌پردازد که روابط عمومی بین مسلمانان را تنظیم می‌کند، اموری مانند حسادت نورزیدن و عدم ایجاد اسبابی که منجر به حسادت و دشمنی بین برادران مسلمان شود. حسادت به معنای آرزوی  زوال نعمت از برادر مسلمان است.  بنابراین، روابط مسلمانان باید بر مبنای محبت، هم‌دردی در لحظات شادی و غم باشد و مسلمان باید برای برادر مسلمان خود چیزی را بپسندد که برای خود می‌پسندد. هم‌چنین این حدیث برخی از معاملات تجاری بین مسلمانان را نیز تنظیم می‌کند، مانند منع کردن مسلمان از معامله کردن بر معامله دیگران.

یکی از مهم‌ترین مواردی‌که در این حدیث شریف به آن اشاره شده تأکید به برادری در دین اسلام است؛ زیرا این رابطه بهترین نوع روابط انسانی است که اساس آن اشتراک در عقاید، افکار و اصول می‌باشد.

از مقتضیات برادری اینست که هیچ‌کس نباید به برادر مسلمانش ستم کند، هم‌چنین نباید کاری انجام دهد یا سخنی بگوید که حق برادر مسلمانش زیر پا شده یا به آن تجاوز شود. در موقعیتی که برادر مسلمانش نیاز به یاری دارد، نباید از یاری کردن وی دست بکشد، بلکه باید او را در حق یاری نموده و از ارتکاب حرام بازدارد و در نهایت نباید در بین مسلمانان تبعیض، تفرقه و تحقیر کردن دیگران وجود داشته باشد. عدم پایبندی به این حقوق در بین برادران مسلمان، مخالف اصولی است که این رابطه ایمانی و این برادری را تنظیم می‌کند.

حدیث شریف این رابطه را به چیزی ارتباط داده که باعث ایجاد و شکل‌گیری آن می‌شود و آن عبارت است از  تقوا و ترس از الله سبحانه وتعالی و تلاش برای خشنودی او، اشتیاق به کسب رضایت الله سبحانه وتعالی و اجتناب از حسادت که این رابطه را نابود می‌کند.

در پایان حدیث، رسول الله صلی‌الله علیه وسلم به حرمت دست‌درازی یا تجاوز به مهم‌ترین دارایی‌های مردم یعنی خون، مال و ناموس اشاره کردند؛ مگر در مواردی که شرع اجازه داده باشد. بنابراین قتل یک مسلمان بدون دلیل شرعی حرام است و قصب مال متعلق به برادر مسلمان به زور و بدون دلیل شرعی حرام است. اما آبرو خط سرخی است که الله سبحانه وتعالی برای دفاع از آن یا مردن در راه حفظ آن، پاداش بزرگی تعیین کرده است. بنابراین چگونه ممکن است که برادر به آبروی برادرش دست‌درازی کند؟ این یک گناه کبیره است که شرع از آن منع کرده است.

لذا بر ما مسلمانان که به دنبال خشنودی الله متعال هستیم، لازم ست که در حفظ اموری که این حدیث به آن اشاره نموده است کوشا باشیم و آن را بر اساس موازین شرعی حفظ نمائیم.

بنابراین، باید سعی کنیم تا معنی و هدف شریعت در تنظیم دقیق روابط انسانی به خصوص برادری اسلامی را درک کنیم تا جامعه‌ای کامل، بی‌نقص و با زیرساخت درست داشته باشیم؛ زیرا جامعه تنها در صورتی به یک‌دستی و انسجام می‌رسد که به احکام شرعی منضبط باشد،؛ چون شریعت اسلام یگانه نظامی است که می‌تواند مردم را برای رسیدن به خوشبختی دنیایی و دستیابی به رضایت الله سبحانه وتعالی و بهشت جاویدان ارتقا دهد.

مترجم: عبدالرحمن مستنصر