پنجشنبه, ۲۶ مُحرم ۱۴۴۶هـ| ۲۰۲۴/۰۸/۰۱م
ساعت: مدینه منوره
Menu
القائمة الرئيسية
القائمة الرئيسية

د امت اړوند مسایلو ناسته کې د ګډون بلنه

  • خپور شوی په سوډان

 حزب التحریرـ ولایه سوډان ویاړي چې تاسو ته د امت اړوند مسایلو ناسته کې د ګډون بلنه درکوي، خوښ یو چې تاسو به د یوې ډلې سیاسیونو، د رسنیو متخصیصینو او کاروپوهانو سره ګډون وکړئ. دلته به نه یوازې په ځينو مسایلو او پرمختګونو بحث وکړئ، بلکې له یوه ژور لید سره راپورته شئ، چې زموږ امت به له ظلم څخه ژغورئ او بېرته به یې هغه موقف ته راګرځوئ چې پخوا یې درلود. غوره ملت چې صادقانه لیدلوری لري، تل له مسلسلو پېښو او ډېرو مسایلو وروسته د بشر  ژغورلو لپاره راپورته شوي دي. موږ پرېکړه وکړه چې ناسته له میاشتې څخه اونۍ ته راواړوو، چې راتلونکې شنبه به پيل شي او وروستي حقوقي تعدیلات به د لاندې سرلیک له ژور شرعي لید سره سم مطرح شي:

وروستي حقوقي اصلاحات... د اسلام پر اساس یو روښانه لید          

اصلي ویناوال:

۱. استاد حاتم جعفر ابراهیم (وکیل) ـ د حزب التحریرـ ولایه سوډان د ولایتي مجلس غړی.

۲. استاد ابراهیم عثمان (ابو خلیل) د حزب التحریرـ ولایه سوډان رسمي ویاند

ځای: د حزب التحریرـ ولایه سوډان مطبوعاتي دفترـ ختیځ/ لويديځ خرطوم، المک نیمر سړک، د ۲۱ اکټوبر سړک سره متقاطع.

وخت: ۱۴۴۱هـ.ق، د ذي القعدې ۲۷مه، چې د ۲۰۲۰م، د جولای له ۱۸مې سره سمون خوري د سهار ۱۱:۰۰

ستاسو حضور د امت د مسایلو په اړه ستاسو اندېښنې ښيي.

ابراهیم عثمان ابو خلیل

د حزب التحریرـ ولایه سوډان رسمي ویاند

 

د مطلب ادامه...

د چین او هند تر منځ مرزي شخړې

  • خپور شوی په سیاسي

پوښتنه

د ۲۰۲۰م د جون په ۱۰مه رویټرز راپور ورکړی و: چین او هند له اپرېل میاشتې راهيسې په سلګونه پوځیان د یوبل پر وړاندې د لداخ په نوم مرزي سیمه کې ځای پرځای کوي. د یادو دوو هېوادونو تر منځ دغه مرز یو له مهمو او جنجالي مرزونو څخه ګڼل کېږي. دغه شخړې وروسته له هغې رامنځته شوې، چې چینایان هغې سیمې ته ولاړل، چې هند خپله بلله. هندي چارواکو په دې هکله داسې وویل: «چین د دې ادعا کوي چې دغه سیمې زموږ ملکیت دي، خو په دغه سیمه کې د هند سړکونه تېر شوي دي.» د مې میاشتې له لومړۍ اونۍ راهیسې په دغه مرزي سیمه کې د دغو دوو هېوادونو د مرزي ځواکونو تر منځ کشمکشونه روان دي. ایا د دی ترشا محلي تحریکوونکي دي او که یا امریکا پر چین باندې فشار راوړي؟ بل دا چې د دغو کشمکشونو تاثیرات به د اشغال شوي کشمیر او پاکستان پر مسلمانانو باندې څه وي؟

د ۲۰۲۰م د مې ۵مه په شمالي هندوستان کې د ګلوان درې لداخ سیمې په لوړه مرزي سیمه کې د دواړو هېوادونو تر منځ جنګ پېښ شو. دری ورځې وروسته دوی د نتولا غرونو ته چې په همالیا کې دي او د هند د سیکیم ایالت د چین د ټېبټ له سیمې سره یې نښلوي، ورسېدل. دغې شخړې د یادو دوو هېوادونو تر منځ پوځي او سیاسي لانجه رامنځته کړې ده. که د چین او هند تاریخ ته وګورو، نو راته واضیح کېږي، چې دغه شخړې یې تر منځ له پخوا وې. ډېری وخت د دغو دوو هېوادونو تر منځ شخړې د مرز پر سر رامنځته کېږي. دا په ۱۹۸۰م کې چې کله برېټانیا په دغه سیمه باندې واکمني درلوده نو هغه وخت یې له چین سره د سیکیم ټیبټ په نوم قراداد وکړ. کله چې برېټانیا له سیمې نه ووته، نو دغه هندي قاره دوی د هندوستان او پاکستان تر منځ ووېشله او د کشمیر سیمه یې تر منځ همداسې جنجالي پاتې شوه. دوی د هند او چین تر منځ هم دې ته ورته کار وکړ د دوی تر منځ یې ډېر داسې مرزونه چې هر وخت د جنګ لامل شي پرېښودل. د دې لپاره چې پوه شو، چې اوس څه پېښ شوي دي، لاندې ټکو ته اشاره کوو.

لومړی: د هندوستان او چین تر منځ تازه جنګړې د دوی لومړنۍ جګړې نه دي. د تېرې لسیزې په ۲۰۱۳، ۲۰۱۴ او ۲۰۱۷ کلونو کې د یادو دوو هېوادونو پوځونو د بيلابېلو قدرتونو په لرلو سره د یو بل پر وړاندې د جګړې تیاری درلود. یادو هېوادونو په ۱۹۶۲م کې د مرز پر سر سخته جګړه وکړه، چې په دغه جګړه کې هند ماتې وخوړه او چین په شمالي کشمیر کې د اکسای چین په نیولو برلاسی شو. د یادو دوو هېوادونو تر منځ د شرقي مرز پر سر شخړه د برېټانیا د استعمار پایله ده. د برېټانیا استعمار په مطمئن ډول سره د ارونچل پرډېش ایالت په هندوستان پورې وتاړه، او له چین سره یې مرز ورته رسم نه کړ. دا په هغه وخت کې وشول، چې هند د برېټانیا تر استعمار لاندې و. په لویدیځ کې د مرز پر سر شخړه داسې ده، چې دواړه هېوادونه غواړي د اسلامي کشمیر سیمه لاندې کړي، په ځانګړي ډول دغه مساله له ۱۹۴۷م څخه وروسته ډېره ګرمه شوه. د مرزونو پر سر د شخړو له امله دواړو هېوادونو په ډېر تفاوت سره مالومات خپرول، چې ان د دوی تر منځ د مرز اوږدوالی یې هم اعلان کړی و، چې لږترلږه د څلور کیلو مټره په اندازه تفاوت پکې موجود و.

د ۲۰۲۰م د مې د پنځمې شخړې، چې د پنګانګ ټسو د سیند د نیولو پر سر وشوې، له دواړو لوریو څخه په لسګونو پوځي افسران پکې زخمي شول، چې له ټیبټ څخه ۱۴زره فوټه لوړه پرته ده. له هغو څخه تر اوسه پورې پر دغه سیمه د ځواکونو ځای پرځای کول دوام لري، تر څو یو له بل سره مقابله وکړي. چین د لداخ سیمې ته چې یوه لانجمنه مرزي سیمه  ده، ۵زره پوځیان او زنجیر لرونکي ټانګونه لېږلي دي. د ستندرد سوداګرۍ اخبار، په راپور کې ویلي و: «چین ۵زره سرتیري د لداخ پنځو سیمو ته په زور د ننه کړل، چې د ګلوان درې او هم د پنګانګ له سیند سره یې ځایونه ونیول.» (www.defense-arabic.co 24/5/2020)

دویم: د دغو دوو هېوادونو تر منځ لانجه هغه وخت زیاته شوه، چې هند د لداخ سیمه له کشمیر او جمو څخه رابېله کړه. چین پوهېده چې د لداخ سیمې بېلول له کشمیر او جمو څخه ستراتيژيک لاملونه لري، بل دا چې کله په ۲۰۱۴م کې نرېندرا مودي د (BJP) ګوند مشر، چې د هند لومړی وزیر وټاکل شو هند د چین پر وړاندې سختې جګړې ته دوام ورکړی دی. د ۲۰۱۹م په ۸مه چین د بهرنیو چارو وزارت ویاند د امېت شاه د اعلان پر وړاندې، چې د لداخ سیمې د بېلوالي په اړه یې کړی و، داسې ځواب ورکړ: «د هند د کورني قانون یو طرفه کېدل، د چین لپاره خطرناک دي او د سیمې د ازادۍ لپاره لوی ګواښ دی، چې موږ ته د منلو وړ نه دی.» د مرز په سر شخړې چې اوس تازه د یادو دوو هېوادونو تر منځ راپورته شوې دي، دوه مهم اړخونه لري: لومړی د شرقي مرز په سر، چې چین غواړي د ارونچال پردېش د ایالت ۸۳زره کیلومټره مربع مهمه سیمه په خپل کنترول کې واخلي، چې چین ورته شمالي ټیبټ وایي، خو هند یې نه ورسره مني.

دویمه مهمه خبره دا ده چې هند غواړي هغه سیمه چې په ۱۹۶۲م کې په لویدیځ مرز کې د چین له خوا په جنګ کې نیول شوې وه بېرته راخپله کړي، همدغه سیمه د اسلامي کشمير په نوم یادیږي او ۳۷زره کیلو مټره اوږدوالی لري. دغه سیمه صحرایي اقلیم او کم نفوس لري، د اکسای چین په سیمه کې واقع ده. خو د هند دغه غوښتنه د چین له خوا نه منل کېږي. د دې پرځای چین غواړي په کشمیر باندې خپل حاکمیت نور هم زیات کړي. خو چین اوسمهال خپله پاملرنه لوېديځ مرز ته زیاته کړې ده، چې په کشمیر کې د لداخ درې یوه برخه او د اکسای چین سره مرز جوړوي. دا سیمه د چین پخوانۍ د ورېښمو تجارتي لاره هم ده.

درېیم:  د لداخ سیمه، چې په دې وروستیو کې د هند او چین پرې جنجال دی، اسلامي خاوره او د کشمیر نه بېلېدونکې برخه ده. دا سیمه څو پېړۍ د اسلام تر حاکمیت لاندې او په جمو او کشمیر پورې اړونده وه، تر هغه چې د ۲۰۱۹م د اکتوبر په ۳۱مه قانوناً بېله شوه! د دغې سیمې د خلکو نفوس کم، خو سټراټېژیک ارزښت یې ډېر لوړ دی. دا په هند کې تر ټولو لوړه سطحه ګڼل کېږي او د هند د سیند پاسنی تنګی هم پکې دی. په ختیځ کې یې پوله له چین او لوېدیځ کې له پاکستان سره ده. د قراقرم لویه لار یې په شمال کې ده. همداراز، له قراقرم لویې لارې مخکې د هندیانو د اوسېدو وروستی ځای، دولت بېګ اولدي دی چې مانا یې (هغه سیمه چې لوی او شتمن سړی پکې مړ شو) ده. ویل کېږي چې دا سلطان سید خان ته اشاره کوي، سلطان سید خان د یارکادن خناتې حاکم و، نوموړی په ۹۳۸هـ ق یا د ۱۵۳۵م کال په مني کې دلته د لډک او کشمیر د فتحې لپاره راغلی و. یارکادن ته د بېرته تګ پر وخت، د ۹۳۹هـ ق کال په پای کې سخت ناروغ شو او ویل کېږي چې همدلته وفات شو، نو دا اسلامي خاوره ده او اوس د کشمیر د سیمو تر څنګ د هند تر واک لاندې ده. دا سیمه ګڼ ټپونه لري. لکه هند چې پر جمو، کشمیر او لډک واک لري، چین پر اکسی چین او قراقرم واکمن دی؛ دا ټولې اصلاً اسلامي سیمې دي او د کشمیر مربوط کېږي. دا په داسې حال کې ده چې پاکستان یوازې پر ازاد کشمیر او ګېلګېټ کنټرول لري، دا د دغو ټولو سیمو له درېیمې برخې هم کمه ده. ازاد کشمیر د هند لخوا اشغال شویو سیمو سره پوله لري او ګېلګېټ بیا له نورو سیمو سره ګډه پوله لري، چې د هند او چین، دواړو تر کنټرول لاندې دي. د اسلامي ځمکو، په ځانګړي ډول پاکستان اوسني زیان منونکي حالت ته په کتو، هند ادعا کوي چې د لډک جنجالي سیمې په جمو او کشمیر پورې وتړي او د چین پر وړاندې غبرګون ښيي. دغه راز ادعا کوي چې دا د سینکیانګ، د ترکستان د ختیځ اړوندې سیمې دي. دا هېوادونه پر اسلامي سیمو ناندرۍ وهي، په داسې حال کې چې پاکستان د امریکا اطاعت ته دوام ورکوي او د اسلامي نړۍ نور حکام چوپ دي!!

څلورم: چین پر لډک سیمه ځانګړی نظر لري چې اوس یې واک له هند سره دی. په دغه سیمه کې د بودایانو پر شتون سربېره، مرکزي اسیا ته دوه پخواني مسیرونه لري. د چین په نوې سټراټېژۍ کې د ورېښمو لارې اقتصادي کمربند ډېر مهم دی. د چین لپاره مرکزي اسیا ته نورې لارې هم شته، خو لډک د مرکزي اسیا پر نفوسي سیمو او مارکېټونو ته د رسېدو ډېره نیږدې لار ده. دغې سیمې ته د چین د لېوالتیا بل لامل دا دی، چې دغه پخوانۍ لارې چین خپلو نورو موخو ته ډېر نیږدې کوي او له دې لارې چینایي توکي د چین د ختیځ له صنعتي مرکزونو څخه د شمالي پاکستان له لارې ګوادر بندر ته رسوي.

دا پروژه یو مهم اقتصادي دهلېز (CPEC) دی، چې چین په وروستیو کلونو کې لسګونه ملیلیارده ډالر ورباندې لګولي، نو چین چې د دغې سیمې پر سر جنجال کوي، دغه ارزښت ته یې ګوري. که چین له هند سره د نورو پولو پر خلاصولو شخړه کړې وي، لکه د ارونچال پردېش ایالت په ختیځ کې، نو د هغه اقتصادي دهلېز ګټو ته نه رسېده. دغه راز د ورېښمو لارې د کمربند په چوکاټ کې یې په لټه کې دی؛ دوی نه غواړي له هغو لارو تېر شي چې د امریکا د بحري ځواکونو تر واک لاندې دي، په ځانګړي ډول د مالاکا تنګی. د چین دا بد ګوماني چې هند د امریکا په هغې پالیسۍ کې دخیل دی، چې نه غواړي چین راپورته شي، دغو خبرو زیاته کړې:

۱- د کرونا وبا له ناورینونو وروسته، امریکا په مختلفو پلمو د چین د ځپلو لپاره یوه نوې فرضیه پیدا کړه. واشنګټن پر له پسې دا خبرې کوي، چې بېجېنګ باید د ویروس د خپرولو مسوولیت ومني. امریکا د هند په ګډون ګڼ هېوادونه راکش کړي، چې په ځانګړي ډول د ووهان د ویرولوژۍ پر انسټيټیوټ د څېړنې غوښتنه وکړي.

۲- بله خبره چې د امریکا په پالیسۍ کې د هند پر دخالت، دلالت کوي، د چین د اقتصاد د کمزوري کولو لپاره د هند هڅې دي. د انادولو اژانس د رپوټ له مخې: «ال ټي جېن: چین په نړیواله کچه خپل قدرت له لاسه ورکوي، ځکه فکر کېږي دوی د دغې وبا سبب وو. فابریکې له چین نه په وتو دي. دا د دې سبب کېږي چې چین پر کووېډ-۱۹ویروس له تمرکز څخه لاس واخلي. د هند د پوځ د عملیاتو(DGMO) پخواني مشر، وینود بهاټیا انادولو اژانس ته وویل؛ له کوویډ۱۹ وروسته نړۍ هند ته یو لوی فرصت دی، دا چې د قدرت د اتکاء ټکی له لودیځ څخه ختیځ ته بدلېږي.» (د ترکیې انادولو اژانس، 31/5/2020).

داسې ښکاري چې هند د بهرنیو کمپنیو د لېږد د فرصت په اړه خبرې کوي، په ځانګړي ډول له چین څخه هند ته د امریکایي کمپنیو په اړه. چین د دې شاهد دی چې د دوی د مقابلې لپاره د هند په پیاوړي کېدو کې د امریکا لاس دی. امریکا د هند له اټومي پروګرام څخه ملاتړ وکړ او هند په یوه اټومي ځواک بدل شو. امریکا، هند ته په سوداګرۍ او اقتصادي اړیکو کې لوړ مقام او غوره‌والی ورکړ. امریکا همداراز پاکستان دې ته اړ کړ چې له هند سره شخړې کمې کړي او په دې سره یې هند ته موکه ورکړه، تر څو هغه پوځونه چې له لسیزو راهیسې له پاکستان سره پر پوله وو، د چین د پولو خواته بوځي. هند ته د امریکا پالیسي نوې نه ده، له ډېرو کلونو راهیسې همداسې ده. اوسمهال امریکا له چین څخه د لویو کمپنیو په ایستلو او د هند په ځایناستي کولو، د هند دخالت بشپړ کړ او په دې سره یې د چین د اقتصاد د ځپلو لپاره هند خپل ملګری کړ.

۳ـ  له پوځي اړخه د یادونې وړ ده، چې د چین هېواد خپل پوځ ته د پام وړ وده ورکړې ده. تر امریکا وروسته، په نړیواله کچه چین په ۲۰۱۹م کې د ۲۶۱ بېلیونو ډالرو پوځي بوديجې په پام کې نیولو سره، دویمه درجه هېواد شو. سربېره پر دې، چین د روسیې، برېټانیا او فرانسې له هېوادونو څخه هم ډېر لګښت لري. که څه هم په ۲۰۱۹م کې، هند د نظامي لګښتونو له پلوه په نړیواله کچه درېیمه درجه هېواد شو. دغه راز له چین وروسته هند د ۷۲ بېلیونو ډالرو پوځي بودیجې په ځانګړې کولو سره، چې د هند په تاریخ کې تر ټولو ستره بودیجه ده، بیا هم د هند د پوځ ظرفیتونه د چین د خلکو د آزادۍ پوځ (PLA) د ظرفیتونو په پرتله لږه ده. د دواړو پوځونو د اړوندو ظرفیتونو د حقیقت پر اساس، اوسمهال هند له چین سره د پراخو جګړو د رامنځته کولو لپاره له احتیاط څخه کار اخلي او دا د ۱۹۶۲م له وخت سره توپیر لري. په تازه جګړه ییزه سیمه لداخ کې، په ځانګړې توګه د هند ډېری پوځ له پاکستان سره په سرحدونو کې مېشت دی. د چین په څېر نه دی، چې جګړه ییزې سیمې ته نیږدې یې تر اوسه پورې پوځ په دې سیمه کې نه دی ځای پر ځای شوی. له شک پرته، په جګړه ییزه سیمه کې د دواړو هېوادونو پوځي ظرفیتونه، د امریکا د هاروارډ پوهنتون له لوري د (۲۰۲۰م، د مې په ۳۱مه د عربي پوسټ) د څېړنې پر اساس د لوستلو لپاره چمتو شوی دی. د یادونې وړه ده چې له دې جګړو وروسته، چین په سیمه کې اضافي ځواکونه چمتو کوي او په لوېدیځو سرحدونو کې د هند پر وړاندې خپلې پوځي وړتیاوې ډېروي.

۴ـ د ۲۰۱۷م کې د ختیځ سرحد اوږدو کې د هند جګړې، د هند لومړی وزیر نریندرا مودي او د چین  ولسمشر شي جنپینګ د ۲۰۱۸م په یوه ناسته کې  له یو بل سره مخامخ کړل. دواړو مشرانو په وهان ښار کې د ۲۰۱۸م، په اپرېل کې خپله لومړنۍ غیر رسمي ناسته وکړه او د دې ناستې په ترڅ کې شي د مودي له لوري هند ته د سفر بلنه ومنله. منبع:(۲۰۱۹م کال،  د ډسمبر ۹مه یورو عرب نیوز)

 روانه جګړه د امریکا له لوري د چین د کمزوري کولو له هڅو سره برابره ده، چې ډېرې نورې پېچلتیاوې رامنځته کوي او د جګړې د له منځه وړلو پر وړاندې نور خنډونه جوړوي. هغه تازه پېچلتیاوې چې د ټرمپ اداره یې د چین شاوخوا رامنځته کوي په بیجینګ کې د پوهېدو وړ دي. په دې توګه د چین ولسمشر شي جنپینګ نن، سه شنبه د ۲۰۲۰م، د مې په ۲۶مه وویل: «بېجینګ به د وسله والې مبارزې لپاره خپل چمتووالی نور هم غښتلی کړي او د ملي امنیت پر کورونا ویروس د ستر اغیز لاندې به د پوځي ماموریتونو د ترسره کولو لپاره خپل ظرفیتونه لوړ کړي. منبع: (۲۰۲۰م، د مې ۲۶مه سپوتنیک، روسیه)

که څه هم دا په ځانګړې توګه د هند پر وړاندې نېغ په نېغه نه دي ویل شوي، خو دا څرګندوي چې بېجېنګ د دې په شاوخوا کې ستر ګواښونه احساسوي، په تېره بیا کله چې د امریکا ادارې هغه د کورونا ویروس د خپرېدو له امله مسوول وبللو. دغه راز ښايي چین فکر کوي او پلان به ولري چې خپل پوځي ظرفیتونه نندارې ته وړاندې کړي، تر څو یې پر وړاندې د امریکا د پوځ هر ډول پلان مخنیوی وکړي، چې د هند په ګډون پکې د امریکا متحدین شامل دي. دا هغه پیغام دی چې چين یې خپلو نیږدې دښمنانو ته لېږي، چې دوی له امریکا سره همکاري نه کوي، ګنې د چین پوځ دا وړتیا لري چې دوی ته لوی زیان واړوي. ښايي د ۲۰۲۰م، د اپرېل په پيل کې چين چې د امريکا د امنیت وزارت له لوري په خپاره شوي استخباراتي راپور کې، چې له بېجېنګ څخه یې د نظامي جګړې لپاره چمتوالی ښودلی و، د چین پر وړاندې د امریکا د پلانونو جدیت څرګندوي. په ۲۰۱۹م کې د هند په تاریخ کې د لومړي ځل لپاره د پوځي لګښتونو لپاره ۷۲ میلیارده ډالر ځانګړي کول او همدا راز د هندي پوځ له لوري د لویو وسلو تړونونه، چین ته مستقیم ګواښ دی. چین باور لري چې هند د خپل بادار امریکا استازیتوب کوي، د چین سره په سرحدي سیمو کې د هندوستان له لوري زېربنایي پروژې رامنځته شوې دي، تسلیحات یې ډېر کړي او په دې سره چین په هند کې د خپلو راتلونکو اړیکو په اړه اندېښمن دی.

۵ـ د هند او چین تر منځ د وروستۍ شخړې په اړه د امریکایي دريځ، له شک پرته له هند څخه ملاتړ و. امریکايي ډيپلومات الیس ویلز، د سویلي او مرکزي اسیا د چارو لپاره د بهرنیو چارو وزارت پخواني مرستیال، په لداخ کې د چین پر فعالیتونو نیوکه وکړه او هغه یې د سویلي چین په سیند کې د بېجېنګ په تېروتنو پورې تړلې وبلله. منبع: (۲۰۲۰م کال، د مې ۱۸مه نیوز)  د ولسي جرګې پر بهرنیو چارو د کورنۍ کمېټې رییس، ایلیټ ایل انیجیل په یوه وینا کې وویل: «زه د هند ـ چین پر پوله د واقعي کنټرول پر کرښه د چین د روان یرغل له امله ډېر اندېښمن یم. چین یو ځل بیا څرګندوي چې دوی د نړیوال قانون پر اساس د شخړو هوارولو پر ځای خپلو ګاونډیو ځورولو ته چمتو دی... زه له چین څخه په کلکه غواړم، چې له هند سره د خپلو سرحدي مسایلو د هواري په موخه له ډيپلوماسۍ، نورمونو او شته تګلارو څخه کار واخلي.» منبع: (د امریکا د پارلمان د بهرنیو چارو کمېټه، ۲۰۲۰م کال، د جون ۱)

له دې حقیقت سربېره، چې امریکا هڅه کوي له دې سرحدي لانجو ناوړه ګټه پورته کړي او د ټرمپ د کارټ په توګه یې وکاروي، تر څو چین د هغوی پر لور د خپلې پالیسۍ په اړه فشار راوړي، په سیمه کې خپل نفوذ محدود کړي او په دې سره دوی بوخت وساتي. دغو نښتو، سواګریزه جګړه بنده کړه او د چین په چارو کې یې لاسوهنې ته لاره هواره کړه. له همدې کبله د امریکا ولسمشر، ټرمپ د دوی د ګټو لپاره د دواړو لورو تر منځ د شخړې د هواري په موخه د منځګړیتوب وړاندیز وکړ. ټرمپ په ۲۰۲۰م کې د خپل ټوېټر حساب له لارې ولیکل: «موږ هند او چین دواړو ته خبر ورکړ چې امریکا چمتو ده، د دوی تر منځ منځګړیتوب وکړي یا هم د دوی تر منځ راپورته شوې سرحدي ستونزه حل کړي.» منبع: (۲۰۲۰م کال، د مې ۲۷مه، الحوره) د امریکا منځګړيتوب د چین له لوري رد شو، «لکه څنګه چې د چین د بهرنیو چارو وزرات ویاندې لیجیان ژاو وویل چې دواړه هېوادونه نه غواړي درېیم اړخ لاسوهنه وکړي، تر څو د دوی اختلافات حل کړي.» منبع: (۲۰۲۰م کال، د جون ۹مه، د انادلو اداره، ترکیه)

شپږم: سره له دې چې امریکا ارام ونه کړ، په سیمه کې – چې دوی فکر کاوه د نړۍ له ډېرو مهمو سیمو څخه ده- خپلو فعالیتونو ته یې دوام ورکړ. امریکا خپلو کړنو ته دوام ورکړ، چې له چین سره مقابله وکړي، له مقیاس کولو یې نیولې تر کنټرول لاندې راوستلو پورې، همداراز هڅه کوي چې د سویلي چین په اوبو کې مستقیمه او نا مستقیمه مقابله ورسره وکړي. که څه هم امریکا نور نه شي کولی هر ځای جګړه مخته یوسي او د نړۍ په ډېرو سیمو کې خپل دوامدار نفوذ وساتي، پرته له دې چې پر سیمه‌ییزو او محلي قدرتونو تکیه وکړي چې د دوی لپاره کار وکړي. بیا کرونا ویروس ته راځو چې امریکا یې د یوه داسې هېواد په توګه افشا کړه چې بحرانونه په سمه توګه نه شي مدیریت کولی. په حقیقت کې، بحرانونو امریکا د یوه ناکام دولت په توګه وښوده چې یوازې د یوه ویروس پر وړاندې بې وسه ده! دغه افشا کېدل وروسته له هغې نور هم زیات شول، چې په دغه هېواد کې د نژادي تعصب موضوع راپورته شوه، وروسته له دې یوه سپين پوستي امریکایي پولیس، یو افریقایي‌ الاصله امریکایی وواژه، امریکا په ټوله نړۍ کې افشا شوه. دا هر څه په داسې حال کې کېږي چې چین یو لوی سیمه‌ییز قدرت دی. نو امریکا خپلو ګټو ته د رسېدو او خپل نفوذ د ساتلو لپاره د پخوا په پرتله نوره هم په نورو هېوادونو پورې وتړل شوه...

امریکا هڅه وکړه چې په هند کې خپل اجنټان واک ته ورسوي، په دې توګه به هند د دوی تر امر لاندې وي. امریکا دوی واک ته ورسوله او په دې باوري شوه، چې پایلي به یې تل د دوی په ګټه وي او اجنټان به یې پیروي کوي. امریکا په خپل ټول زور کار وکړ، چې بهارتیا جاناتا ګوند (PJP) د واک پر ګدۍ کېنوي. نو دغه امریکا پلوی ګوند د لومړي ځل لپاره د واجپایي تر مشرۍ لاندې واک ترلاسه کړ او له ۱۹۹۸م نه تر ۲۰۰۴م پورې یې پر هند حکومت وکړ. په دغه کال کې چې ټاکنې وشوې، (PJP) وبایلې او کانګرېس ګوند واک لاسته راوړ. (PJP) بیا په ۲۰۱۴ کې واک ته راوګرځېد او په واک کې پاتې شو. امریکا له هند څخه د چین پر ضد ګټه اخیستل پیل کړل. د دې لپاره چې هند دا کار وکړي امریکا، پاکستان خنثی او دې ته مجبور کړ چې له هند سره له مقابلې لاس واخلي، په دې توګه به هند ځان له چین سره روانې مقابلې ته وقف کړي. ځکه خو د پاکستان حکام د کشمیر د مسالې په اړه چوپ دي. هند تېر کال 5/8/2019 اعلان وکړ چې اشغال شوی کشمیر د هند یوه برخه ده. دا خبره موږ په 18/8/2019 نېټه په سوال او ځواب کې کړې  ده. «امریکا ولیدل چې د کشمیر پر سر د پاکستان او هند تر منځ شخړې، له چین سره د هند نیمې وچې پر مقابله اغېز کوي... پر دغو شخړو د لاسبري لپاره امریکا د هند او پاکستان تر منځ د نارملایزشن پروسه پیل کړه. د دغه نارملایزشن موخه دا وه چې د کشمیر پر سر په جګړه کې د هند او پاکستان ځواکونه بې طرفه او خنثی کړي او له امریکا سره په همکارۍ کې هڅه وکړي، بلاخره دا چې د چین د را پورته کېدو مخه ونیسي. امریکا باور درلود چې له پوځي برید څخه د پاکستان منعه کول او خبرو اترو ته د موضوع بدلول دا موضوع تر خاورو لاندې کوي او د دواړو تر منځ د جګړې مخه نیسي. کټ مټ لکه د عباس دولت او عرب هېوادونه چې د یهودي دولت پر وړاندې پوځي اقدام نه کوي.»

د پاکستان حکام دغې خبرې ته ژمن پاتې شول، لومړي وزیر عمران خان وویل:«که هند دولت پر پاکستان برید وکړي، موږ به مناسب غبرګون وښيو.» منبع: (انادالو اژانس، 30/8/2019) دا کار د کشمیر د ازادۍ لپاره نه کوي! شاوخوا یوه میاشت وروسته، عمران خان وویل:«د پوځ مشر، باجوه باوري کړی یم چې، پر ازاد کشمیر باندې د هند د برید په صورت کې، د پاکستان پوځ له هند سره مقابلې ته تیار دی.» منبع: (د پاکستان جیو نیوز، 26/12/2019). دا خبره یې یوازې د ازاد کشمیر په اړه وکړه، جمو او کشمیر د هند له سلطې نه ازادوي!

اووم: د پاکستان په اړه چې غواړي له چین سره ښې اړیکې وساتي، نه غواړي چې د چین له لوري د هند اشغال شوې سیمه، اکسی چین کې کوم حق ولري؛ دا سیمه هم د کشمیر برخه ده او نه هم د کشمیر د لډک سیمې کوم حق غواړي چې اوس د هند تر ولکې لاندې ده، خو چین په دغه سیمه کې یوه برخه غواړي. همداراز پاکستان د هند او چین لانجې ته خوشاله دی، فکر کوي چې چین به د پاکستان د لوی دښمن، هند خوله ور ماته کړي، پاکستان دا ځل چوپ پاتې شو. سي ان ان نیوز-۱۸ په 26/5/2020 د پاکستان پر خاموشۍ خپله حیرانتیا څرګنده کړه، همداراز پاکستاني رسنۍ، دا چې ولې پاکستان د تل په شان د دغې موضوع په اړه خپل دریځ بیان نه کړ. دا کار د امریکا له فشار پرته ناشونی دی، ځکه چې امریکا غواړي هند له پاکستان سره په اړیکو کې ځان راحت احساس کړي. امریکا نه غواړي چې هند دې کوم ګواښ محسوس کړي، لکه دا چې له چین سره جګړې ته په داخلېدو، د پاکستان پوځ پرهند باندې برید ته تیار دی. دا ټول د دې لپاره دي چې هند د پاکستان له پولې د ګواښ احساس ونه کړي او خپل زور له چین سره پر پوله زیات کړي. دغه راز دا پر چین د فشار لپاره یو ښه موقعیت ولري. دا کار د چین د پوځ قوت تیتوي، یعنې ټول تمرکز به یې د چین پر بحري سمیه نه وي. دا چاره چین پرته له جګړې کمزوری کوي، پوځي سرچینې به یې وېشل شوې وي، په سویل لوېدیځ کې به له هند سره مقابلې ته تیاری ونیسي او د اوبو له لارې به یې د خپلو دوو اصلي دښمنانو پر وړاندې د تیاري په حال کې وي

اتم: له دې ټولو سره سره د کشمیر مسلمانان دا احساس لري، چې دوه کافر هېوادونه د هغوی پر خاوره جګړه کوي. دغه دواړه هېوادونه غواړي د هغوی واک ترلاسه کړي، خو بیا هم د پاکستان او د اسلامي خاورو نور حاکمان چوپ دي. پاکستان ان هغه کشمیري وسلوال ځواکونه ځپي چې د هند پر وړاندې مبارزه کوي. د پاکستان دا حالت او د سنو-هند جګړه د کشمیر مسلمانان ډېر کمزوري کوي. له دې مخکې چې د پاکستان له خوا د کشمیر ملاتړ کېده، کشمیر د هند د اشغال پر وړاندې ولاړ و. خو اوس کشمیر د دوو لویو هېوادونو پر وړاندې ویني خو پاکستان ورسره مرسته نه کوي چې د امریکا په مرسته د هند پر وړاندې د مبارزې ډېر ډکرونه تش پرېږدي.

دا دردوونکې ده چې چین او هند د اسلامي خاورو د وېش پر سر جګړه کوي، په ځانګړې توګه کشمیر او د هغې شاوخوا سیمې. هند په ۱۹۶۲م کې د چین له خوا د نیول شوو ځمکو د بېرته نیولو غوښتنه لري چې هغه د کشمیر اقصای چېن سیمه ده. چین د کشمیر لاداښ سیمه غواړي، چې له اقصای چېن سره سرحد لري. چین ادعا کوي چې هغه سیمه د سینکیانګ یا شرقي ترکستان سیمې یوه برخه ده. دواړه هېوادونه د دې اسلامي خاورو د اخیستلو لپاره جګړه کوي. خو پاکستان د امریکا غلامي کوي او نور مسلمانان چوپ دي. مسلمانان په سختۍ کې ژوند کوي او ډېر دردونکی ژوند لري. دا هر څه یې په خپلو لاسونو تر سره کړي. الله سبحانه و تعالی عزیز او عظیم ذات فرمایلي:

﴿وَمَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنْكاً وَنَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ أَعْمَى * قَالَ رَبِّ لِمَ حَشَرْتَنِي أَعْمَى وَقَدْ كُنْتُ بَصِيراً * قَالَ كَذَلِكَ أَتَتْكَ آيَاتُنَا فَنَسِيتَهَا وَكَذَلِكَ الْيَوْمَ تُنْسَى﴾ [طه: ۱۲۴-۱۲۶]

ژباړه: څوک چې زما له ذکر (د نصیحت له درس) څخه مخ واړوي. د هغه لپاره به په دنیا کې تنګ ژوند وي او د قیامت په ورځ به موږ هغه ړوند راپاڅو. هغه به ووایي: «پروردګاره! په دونیا کې خو ما سترګې درلودې دلته مو ولې ړوند راپاڅولم؟» الله تعالی به وفرمایي: «هو، په همدې شان دې زموږ ایتونه چې تاته راغلي وو، هېر کړي و، هماغسې نن ته له یاده وځې.

نو اې مسلمانانو! ستاسو ازادي په همدې کې نغښتې ده: د الله سبحانه وتعالی او د رسول الله صلی الله علیه وسلم د څرګندونو په تعقیبولو سره د الله سبحانه وتعالی د قانون د حاکمیت په قایمولو کې چې راشده خلافت دی، ځکه همدا د هدایت، جهاد، بریا، د طاغوت څخه د خلاصون او د واک لار ده. رسول الله صلی الله علیه وسلم په یوه حدیث شریف کې چې له ابو هریره رضی الله عنه څخه روایت شوی فرمایلي:

«الامام جنه یقاتل من وارئه و یتقی به»

ژباړه: امام د هغوی لپاره ډال دی د هغه تر شا جګړه کوي او د هغه له خوا یې ملاتړ کېږي. نو درس واخلئ اې پند اخیستونکو.

 

د مطلب ادامه...

خلافت به د خصوصي ښوونځيو د فيسونو ناورین پای ته ورسوي او په لوړ معیار به وړیا زده کړو ته لاره هواره کړي

  • خپور شوی په پاکستان

له تېرو څو کلونو راهیسې د ښوونځیو د فیسونو مسلسل ډېروالی د بحث وړ دی. دغو فیسونو د اوسني بې ثباته اقتصادي حالت له امله والدین او نور عایداتي ګروپونه د پيسو په ورکولو کې له ستونزو سره لاس او ګرېوان کړي دي. دا حالت د کرونا ویروس د ناروغۍ په خپرېدو سره نور هم کړکېچن شوی دی.

اوس دا ډېر معمول ده چې والدین ان له تخفیف سربېره هم نه شي کولی د خصوصي ښوونځيو فیسونه ورکړي، دوی د فیسونو د نه ورکولو له امله د خپلو ماشومانو سپکاوی زغمي، چې له ښوونځيو څخه وایستل شي. دغه راز دوی باید خپل ماشومان ارزانه ښوونځیو ته ولېږي یا پرېکړه وکړي چې یو یا ډېر ماشومان یې دولتي مکتبونو ته واستوي، ډېری کاروبارونه له سقوط سره مخ شوي دي. د نورو ټولو سوداګریو په څېر، ډېری خصوصي ښوونځي هم اغیزمن شوي دي. د خصوصي ښوونځيو لوی ګروپونه چې بډایه خلکو ته تدریس کوي په انلاین بڼه ترسره کېږي، خو لا هم د بشپړ فیس د اخیستلو غوښتنه کوي، په داسې حال کې چې ډېری کوچني خصوصي ښوونځي اوس د سقوط په حال کې دي. د فیسونو د بېرته تر لاسه کولو توان نه لري، د والدینو او خصوصي ښوونځيو مالکینو دواړو له خوا حالت تنګ شوی دی. له وړاندې داسې بريښي چې اوږدمهاله کړکېچ به له قناعت وړ پایلو پرته دوام وکړي، چې د ټولو اړوندو خلکو عدالت تضمین کړي.

اې د پاکستان مسلمانانو!

خصوصي ښوونځي یوه ګران بیه اړتیا ده، چې د دولتي ښوونځيو د ناوړه حالت له امله رامنځته شوي دي. د بې وزله ښوونکو، د زده کوونکو له بيروبار څخه ډکو ټولګیو او لږو اسانتیاوو له امله یې نوم بد دی. اوسنی نظام د دولتي زده کړو په چمتو کولو کې پاتې راغلی دی. که چېرته موږ د پاکستان تر ټولو ډېر نفوس لرونکي ایالت، پنجاب ته وګورو، هلته له ۵۰ زرو ډېر خصوصي ښوونځي شته. ښوونې او روزنې ته د دولت نه پاملرنه د پر له پسې نامشروع حکومتونو له امله ده، چې د غرب او ښکېلاکګرو مالي سازمانونو غلامان دي. حکومت د بودیجې یو په درېیمه برخه د سود په ورکولو لګوي، چې اسلام منع کړي دي. د خپلو وګړو د اسانتیاوو د پوره کولو لپاره لږ عاید پرېږدي، چې په دې کې د لومړنۍ او ثانوي کچو وړیا ښوونه او روزنه هم شامله ده.

دا د اسلامي دولت مسوولیت دی چې هر فرد ته هغه موضوعات تدریس کړي، چې د نارینه او ښځینه وو لپاره اړین بلل کېږي. دا په دې مانا چې په اوسني عصر کې لومړنۍ او ثانوي زده کړې باید وړیا ورکړل شي، په داسې حال کې چې لوړې زده کړې څومره چې امکان ولري باید وړیا وي. اشخاصو ته هغه څه تدریس کېږي چې په عادي ژوند کې دوی ورته اړتیا لري، ځکه چې په دې سره ګټه تر لاسه کېږي او له زیان څخه مخنیوی کېږي. رسول الله صلی الله علیه وسلم  له هغو کفارو څخه چې ورسره زندانیان وو، د جبران لپاره یې پر هغوی باندې د لسو مسلمانو ماشومانو تدریس لازم کړی و. د هغه صلی الله علیه وسلم اعمال د تعلیم ارزښت ښيي او هغه صلی الله علیه وسلم د دغه تعلیم لپاره هېڅ کوم امتیاز نه اخیست.

خلافت د ښوونې او روزنې د یوې اسانتیا په توګه د دې پر ځای چې په خپل مسوولیت کې غفلت وکړي او بیا خصوصي ښوونځي د مافیا په توګه تورن کړي، د سوداګرۍ په بڼه یې تدریس کوي. دغه راز د پېړیو لپاره یې په لوړو معیارونو وړیا زده کړې چمتو کړې او د اوسني عصر د ریاضیاتو، علومو، هنرونو، انجنیرۍ او درملو اساس یې اېښی دی. یوازې د نبوت پر منهج د خلافت بیا راتګ به دا تضمین کړي، چې زموږ ماشومانو ته به داسې ښوونه او روزنه ورکول کېږي، چې دونیا او اخرت یې تضمین کړي. الله سبحانه و تعالی فرمايي:

﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَاراً وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ﴾[تحریم: ۶]

ژباړه: «اې مومنانو! خپل ځانونه، خپل اولاد او کورنۍ له هغه اور څخه وژغورئ چې د سون توکي به یې انسانان او تيږې وي.

د حزب التحریرـ ولایه پاکستان مطبوعاتي دفتر

 

د مطلب ادامه...

د پاکستان د اقتصاد زړه (کراچۍ) د الله سبحانه وتعالی د حکم خلاف د حریصو پانګوالو لاس ته لوېدلې ده

د کرونا ویروس له خپرېدو سره، د پاکستان د اقتصاد زړه (کراچۍ) د برېښنا سکټور له ماتې سره مخ کړی دی. کله چې په اوړي کې ګرمي اوج ته رسېږي، K-Electric د برېښنا په رسولو کې پاتې راځي، چې د ډېر فشار له امله د خلکو ملاتړ له لاسه ورکوي. په ۲۰۰۵م کې، د دې لپاره خصوصي سکټور ته وسپارل شو چې K-Electric ته وده ورکړل شي او د دولت له اوږو بار سپک کړي. پنځلس کاله وروسته K-Electric په داسې حال کې چې خلک ډېر زورور دي، د حریصو پانګوالو د مالکینو لپاره پیسې راټيټوي. K-Electric یوازې په تېرو اتو کلونو کې ۱۲۶ميلیارده روپۍ عاید تر لاسه کړي دي، خو له خپل مالي ځواک سربېره K-Electric د خالصو تېلو څخه د برېښنا تولید بندوي، تر څو د ملي برېښنا څخه د ارزانه برېښنا په پېرلو سره د ګټې اندازه لوړه کړي. K-Electric لومړی برېښنا پرې کوي، چې د خلکو چیغې پورته شي، تر څو فدرالي حکومت د عامه فشار له عذر څخه په ګټه اخیستلو سره له ملي طناب څخه اکمالات وکړي. سربېره پر دې فدرالي حکومت کوټې ته د ګاز اضافي اړتیاوې چمتو کوي، تر څو K-Electric وکولای شي له ګاز څخه برېښنا تولید کړي. لکه څنګه چې ښکاري دا کافي نه ده، دوی غواړي د ګټو اندازه لوړه کړي، ناورین د عذر په توګه کاروي، حکومت د K-Electric په غوښتنې سره د برېښنا نرخ لوړوي. د ۲۰۲۰م، د جولای په ۴مه د برېښنا نرخونه ۲۲.۵٪ لوړ شوي دي.

برېښنا، تېل او ګاز د هر اقتصاد د ملا تير ګڼل کېږي. په داسې حال کې چې لږ او ډېر لګښتونه یې د فلج کېدو لامل هم کېږي. دا روښانه ده چې د برېښنا، تېلو او ګازو خصوصي کول د حریصو پانګوالو له لوري د پيسو مینځلو ته لاره هواروي او دا مصنوعي نمیګړتیاوې رامنځته کوي، نرخونه لوړوي، د خلکو په ډېر لګښت کې ګټه کوي. دغه راز پانګوال اقتصادي نظام د برېښنا، تېلو او ګازو خصوصي کولو ته اجازه ورکوي، په داسې حال کې چې د ډيموکراسۍ واکمنان د قانون جوړونې قدرت لري، تر څو خصوصي مالکینو ته اسانتیاوې برابرې کړي. په دې وروستیو کې د تېلو په سکټور کې هم ورته کړکېچ رامنځته شو، چې د تېلو بازارموندنې شرکتونو په ټيټو نرخونو د خپلو محصولاتو له پلورلو څخه انکار وکړ او نیمګړتیاوې یې رامنځ ته کړې. کله چې نرخونه لوړ شول، د پټرولو محصولات په فوري توګه د لاسرسي وړ وګرځېدل.

د پاکستان مسلمانان به یوازې هغه وخت له کمزورې برېښنا او د نرخونو له لوړوالي خلاص شي، چې د الله سبحانه وتعالی قانون پلی شي. د نبوت پر منهج د خلافت دولت به د برېښنا تولید او توزیع نه خصوصي کوي، ځکه چې اسلام یې د عامه ملکیت په توګه اعلانوي او دولت یې باید پخپله نظارت وکړي. رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمايي:

«الْمُسْلِمُونَ شُرَكَاءُ فِي ثَلَاثٍ الْمَاءِ وَالْكَلَإِ وَالنَّارِ»[رواه: احمد]

ژباړه: مسلمانان په دریو شیانو کې شریک دي، اوبه، څرځایونه او اور انرژي.

یوازې د خلافت تر چتر لاندې به مسلمانانو ته په ارزانه بیه د بې پایه برېښنا اکمالات ورکړل شي، ځکه چې دولت به د عامه ملکیت د مسوول سرپرست په توګه عمل کوي.

د حزب التحریرـ ولایه پاکستان مطبوعاتي دفتر

 

د مطلب ادامه...

چین په اشغال شوي ختیځ (ترکستان) کې د ایغور مسلمانې ښځې په زور شنډوي

خبر

د سینکیانګ ایالت رسمي اسناد ښیي، چې د چین دولت غواړي په ایغور کې په زرګونه ښځې شنډې کړي. خو په (امریکایي بهرنۍ پالیسي) مجله کې یوازې د چین له خوا د ایغوریانو پر وړاندې له نژادي تبعیض څخه یادونه شوې وه. په یاد مطلب کې راغلي چې په ۲۰۱۹م کې د کوتان په سینکیانګ ایالت او همسایه هېواد جومه کې د دغه کار لپاره  کورنیو ته بودیجه پلان شوې وه، په دغو دواړو محلونو کې د ایغور مسلمان وګړي اوسيږي. د هغو معلوماتو پر اساس چې ژورنالېست له یادو اسنادو څخه راایستلي دي، چې د دغه هېواد چارواکو په یاد مرکز کې د زرګونو  او په ولایت کې څه د پاسه ۸ زرو ښځو د شنډولو لپاره پیسې راټولې کړي دي او  همدارنګه ۵،۹ زرو لپاره یې د رحم بندوالی تر سره کړی دی.

دغه راز په راپور کې راغلي چې په منځنۍ کچه په تېر یوه کال کې د شڼډولو کچه د تېرو شلو کلونو په پرتله لوړه وه.  FP لیکلي و چې دغه پالیسي په ځانګړي ډول په هغو سیمو کې عملي شوه چې هلته ایغوري خلک اوسېږي. په ۲۰۱۸م کې د چین په سینکیانګ ایالت کې د اُمېندوارۍ د مخنیوي الو کارولو لپاره خلک اړ شوي وو. د دغو سیمو نفوس د ټول چین ۱،۸سلنه جوړوي. د امریکا د بهرنیو چارو وزیر مایک پمپیو په دې هکله وویل: «موږ د چین له کمونیستي ګوند څخه جدي غوښتنه کوو چې دغه وحشتناک تمرینونه ژر تر ژره ودروي او له ټولو هېوادونو غوښتنه کوو، چې له امریکا سره یو ځای شي، تر څو د دغه بشري ناورین مخنیوی وکړو.»

تبصره

د جون په ۱۷ مه ټرمپ داسې یو قانون امضا کړ چې له مخې به یې هغه چینایان چې د ایغور د خلکو د حقونو پروړاندې مجرم دي قانون ته سپارل کېږي. امریکا پر هغو اشخاصو او سازمانونو محدودیتونه ولګول چې هغوی د ایغوریانو پروړاندې په ظلم کولو تورن دي. خو دا محدودیتونه کولای شي چې امریکا ته د پانګو راتلل هم له خنډ سره مخ کړي. په ۲۰۱۹م کې واشنګټن په ۲۸ چینایي ادارو مالي محدودیتونه ولګول، چې په یادو ادارو کې داسې ادارې هم وې چې د ایغوریانو پروړاندې په ظلم کولو کې یې لاس درلود. په هغه وخت کې محدودیتونه پر صادراتو او د هغوی پر وارد کړل شویو کالیو باندې وو، ترڅو یې بېرته ور رد کړي.

سربېره پردې د جولای په لومړۍ د امریکا ګمرک او د پولې کنټرول خدمتونو ادارې د ۱۳ټنو په کچه تجارتي کالي او نور مصنوعي مواد ودرول. یاد ساتئ چې دغه مواد د سینکیانګ ایالت د کاري ځواک په لاس تولید شوي وو. اکسیوس ښیي چې یادې پېښې په امریکا کې د دوی د سرچینو اړیکې یو له بل سره په ډاګه کوي. د دغو معلوماتو له مخې د دغو کشتیو قېمت ۸سوره زره ډالر اټکل شوی و. پخوا د امریکا د بندرونو سرحدي او کنټرول خدمتونو او همدارنګه ګمرکاتو ادرې، خبر داری ورکړی و، چې دوی به هر هغه شی بند کړي چې امریکا ته د سینکیانګ له خوا راواردېږي.

په دې وروستیو کې نیویارک ټایمز راپور ورکړی و، چې له ایغور څخه په زور ایستل شوي ایغوریان له نړیوالې جنایي محکمې څخه غواړي چې د چین پر وړاندې خپلې څېړنې پیل کړي، ځکه چین د بشر نسل وژنه پیل کړې او د لویو جرمونو مسوول دی.

 دلته د ډېرو کړنو تر شا مستقیم د امریکا لاس دی او پر چین د دې لپاره فشار راوړي، چې پر ایغوریانو جنایت تر سره کړي. د ایغوریانو په ګډون ځینې مسلمانان د امریکا خبرو او کړنو ته ډېر اهمیت ورکوي او امریکا ته د یوازیني ملاتړ کوونکي هېواد په سترګه ګوري.

څېړونکي وایي چې ټرمپ د ایغور پر مسلمانانو باندې له ظلم څخه یوازې د چین پر وړاندې په تجارتي جګړه کې ګټه اخلي او د معلوماتو پر اساس امریکا ټولې کړنې یوازې د خپلو ګټو د خوندي کولو لپاره ترسره کوي. امریکا په هېڅ وجه یاد بندیزونه د دې لپاره نه لګوي چې دوی د زړه له کومي د مسلمانانو پر وړاندې له ظلم څخه ملاتړ کوي. د دغو ټولو خبرو ثبوت په دې وروستیو کې د امریکایي چینل سي اېن اېن په راپور او د ټرامپ سلاکار جان بولټن په کتاب (هغه اطاق چېرته چې دا ټول واقع شول) کې په ډاګه شول.

بولټن یادې قضیې ته داسې اشاره وکړه: د ۲۰۱۹م د جون په میاش په اوساکا کې د جي۲۰ د ناستې په شپه ،چې یوازې د هېوادونو مشران او ژباړونکي پکې وو، ټرمپ د چین د کمونیست ګوند د مرکزي کمېتې مشر شي جین پینګ، چې د دغو ظلمونو لپاره یې زندانونه جوړ کړي و تشویق کړ. ټرمپ نوموړي ته وویل، چې ته همدغو کارونو ته دوام ورکړه، ځکه ستاسو همدا تګلاره سمه ده. د بولټن په خبره؛ Matthew Pottinger (متیو پوټینجر) د اسیا د ملي امنیت شورای پلاوی دی. هغه راته وویل چې ټرمپ داسې خبرې وکړې لکه څنګه یې چې په ۲۰۱۷م کې چین ته په سفر کې ویلي و.  همدارنګه بولټن لیکلي، چې ټرمپ د دواړو هېوادونو تر منځ د تجارتي اړیکو د بیا پیلولو لپاره د ګام اخیستلو لپاره له ځواب ورکولو څخه ډډه وکړه.

د حزب التحریر مرکزي مطبوعاتي دفتر ته

لیکوال: محمد منصور

 

د مطلب ادامه...

خلک له کرونا او فقره مري، د افغانستان حکومت د دوی له کفنه غلا کوي! Featured

څو څېړنیز راپورونه ښيي چې د افغانستان دولتي چارواکو له کرونا سره په مبارزه او له بېوزلو خلکو سره په مرسته کې میلیونونه ډالر غلا کړي دي. څېړنیز راپورونه وايي چې دغو چارواکو د خلکو له وچې ډوډۍ ۸۰۰ میلیونه افغانۍ غلا کړې دي. طبي وسایل او توکي یې د بازار له بیې څو برابره لوړ حسابلي او میلیونونه ډالر یې خپلو جیبو ته اچولي دي. که څه هم د افغانستان فاسد دولت هڅه کوي چې د دې موضوع د څېړنې لپاره د پرلپسې کمیسیونو په جوړولو د خلکو احساسات مړه کړي؛ خو دولت هېره کړې چې د فساد غر یې دومره اوچت شوی، چې په څو ګوتو نه پټېږي.

په واقعیت کې په افغانستان کې فساد د شعارونو، ادارو، کمیسیونونو او قوانینو د جوړولو پر خلاف ورځ تر بلي ژور کېږي. دولت ادعا کوي چې فساد یې کم کړی دی؛ خو واقعیت دا دی چې فساد کم شوی نه دی، بلکې بڼه یې بدله شوې. دولت د اصلاحاتو او سیستم‌جوړونې په نامه د مفسدینو او له غرب څخه د راغلو کسانو نوی نسل، پر لوړو پوسټونو ګومارلی دی او له امله يې فساد ژورې رېښې موندلې دي او څو برابره زیات شوی دی.

فساد د پانګوالي-ډیموکراسي نظامونو نه بېلېدونکې برخه ده او د پای ته رسولو مسئله یې هم د خلکو له ژونده د دغو نظامو د ټغر په ټولېدو پورې تړلې ده. د څېرو بدلون، کمیسیونونه او ادارې جوړول او د قوانینو تصویب یوازې پر ټيټ رتبه او تر لاس لاندې کسانو د فساد لارې بندوي؛ خو چارواکي په بې‌غمه زړه فساد کوي او د قانون او عدلي بنسټونو له سترګو پټېږي. نو د هغه نظام په وسیله د فساد له منځه وړل ناشوني دي، چې خپله د اشغال، فساد او درغلۍ له لارې پر خلکو تپل شوی وي او مفسدین د همدغه نظام زېږنده دي.

یوازینۍ لاره چې د فساد جرړې ایستلی او ټولنه د فساد او مافیا له منګولو ژغورلی شي، د یوه عادل اسلامي دولت په اډانه کې د اسلامي ارزښتونو او افکارو پلي کول دي؛ ځکه اسلام متقي او پرهېزګاره رهبران او شخصیتونه روزي، چې هغو ته تر دنیا آخرت ډېر اهمیت لري او څوک چې آخرت ته ترجیح ورکړي، فساد نه کوي. هغوی سرچینې او امکانات پر مستحقو کسانو وېشي، ناروغانو ته د خپلو کورنیو د غړو غوندې رسېدنه کوي او حاکمیت مسوولیت ګڼي، نه د مال ګټلو وسیله.

د حزب‌التحریر - ولایه افغانستان مطبوعاتي دفتر

د مطلب ادامه...

په کوم دریځ کې چې تاسو له خلکو څخه د اخلاقي انحراف پر وړاندې د درېدو غوښتنه لرئ، حال دا چې خپله مو رامنځته کړی؛ دا له اخلاصه ليرې ښکاري! Featured

  • خپور شوی په ترکیه

ولسمشر اردوغان تېره دوشنبه د جون په ۲۹مه د همجنسپالو په اړه په یوه وینا کې وویل: «دوی زموږ پر دیني او اخلاقي ارزښتونو په کلکه بريدونه کوي، چې موخه یې د ځوانانو د مغزونو زهري کول دي او هغه څوک چې د دوی ملاتړ کوي، زموږ په نظر د همدغه انحراف ملګري دي. زه له خپلو خلکو څخه غواړم چې د داسې انحرافاتو پر وړاندې ودرېږي، چې الله سبحانه وتعالی موږ ترې منع کړي یو.»

دې وینا ته په پام سره، داسې برېښي چې د جمهوري ریاست ولسمشر خپل اجرایوي دریځ هېر کړی دی او خپل مسوولیت یې خلکو ته سپارلی دی! پر دې سربېره د حاکم دولت وروستی معاصر سیاسي تاریخ د دې شاهد دی چې ټولو نارواوو، فساد او انحرافاتو ته یې اجازه ورکړې ده، چې ټولو فاسدو افکارو ته یې لاره هواره کړې ده او د ټولنیزو ارزښتونو د پټېدلو لامل شوی دی، اړیکې یې کمزورې کړې او یووالي ته یې زیان رسولی دی! همدا ولسمشر اردوغان و چې خلکو ته یې ویل «د یوې رایې مانا یوه رایه ده» او په همدغه منطق سره یې د ټاکنو په دروازو کې غربې هېوادونه ملاتړ ته وهڅول او ویې ویل «د همجنسپالو د حقونو او شخصي ازادیو په چوکاټ کې باید د دوی لپاره تضمین وي.» هر کال پر جنسي انحراف ککړ خلک لارو او کوڅو ته راوځي او د خپلو حقوقو غوښتنه کوي، چې د عدالت او پراختیا ګوند (AKP) د واکمنۍ پر مهال د استانبول کنوانسیون چې د ټولو جنسي انحرافاتو دفاع کوي، په ۲۰۱۱م کال کې لاسلیک شو! که اړینه وای چې د همجنسپالو او د هغوی د سازمانونو پر وړاندې دریځ ونیول شي، بیا نو لازمه ده چې واکمن ګوند او اردوغان دا کار وکړي، ځکه چې دا د اجرایه قوې په چوکاټ کې تر سره کېږي، چې له مخې یې قانون پلی کېږي.

اې واکمنانو!

تاسو څنګه تمه کوئ چې خلک باید د دغو انحرافاتو پر وړاندې ودرېږي، په داسې حال کې چې تاسو د دوی قانوني ملاتړ کوئ؟ دا څه حماقت دی، دا څنګه مخالفت دی؟ دولت قانون پلی کولای شي، تر څو خپل خلک د بدو اعمالو او ناوړه کارونو څخه وساتي، هغه چا ته سزا ورکړي چې له قانون څخه سرغړونه کوي، ټولنیز نظم تضمینوي، کوم شی چې ټولنې ته زیان رسوي هغه ته د پای ټکی ږدي، خپل خلک له هر ډول کړو وړو او افکارو څخه ژغوري. نو له همدې امله، له ناوړه کړو وړو څخه د خلکو ساتنه د دولت لومړیتوب بلل کېږي، نو دا خلکو ته څنګه ویلی شئ چې «مهرباني وکړئ ځانونه له ناوړه کارونو څخه وساتئ» پرته له دې چې دولت کوم کار وکړي!؟ که دولت د خلکو ساتنه ونه کړي، نو خلک به څنګه له ناوړه کړو وړو څخه ځانونه وساتلی شي؟

د جمهوري ریاست ولسمشره! ستا لپاره: که په دې باور یاست چې همجنسپالنه، جرم او فحشا ده او د ټولنې له ارزښتونو سره سمون نه لري، نو هغه څوک چې باید د دې پر وړاندې لومړی دریځ غوره کړي هغه دولت دی. نو مخکې له دې چې ډېر ناوخته شي، تاسو باید اقدام وکړئ چې د همجنسپالنې ټولنې بندې کړئ او د دوی فعالیتونو ته د پای ټکی کېږدئ. تاسو باید د دولت مشر په توګه د همجنسپالنې ستاینې، ملاتړ، بښنې او د هغې د مشروعیت لپاره د زنګ وهلو مخنیوی وکړئ، هغه څوک چې دا کار تر سره کوي سخت یې مجازات کړئ. تاسو باید ټول هغه قوانین لغوه کړئ چې د همجنسپالنې د ساتنې تضمین کوي، لومړی یې د استانبول کنوانیسون دی چې باید تجزیه یې کړئ، بیا یوازې تاسو ویلای شئ: «موږ هغه څه تر سره کړي دي، چې موږ یې کولای شو او اوس ستاسو وار دی!» په هر صورت، وړاندې له دې چې دریځ غوره کړئ، له خلکو څخه غوښتنه کول په خپله منافقت دی او دا د ایماندارۍ او صداقت نشتوالی دی!

په پای کې موږ تاسو ته وایو چې اې مسلمانانو! د ناوړه اعمالو او ناوړه کارونو اصل دا کافر، سیکولر، ډموکراټيک نظام دی او دا منکر به تر هغه پورې دوام مومي او په ټولنه کې به د ساري ناورغیو په څېر خپرېږي، تر څو چې دغه نظام موجود وي!

د حزب التحریرـ ولایه ترکیې مطبوعاتي دفتر

 

د مطلب ادامه...

د حلال او حرام د قاعدې افراطي ویلو په اړه

  • خپور شوی په سیاسي

لومړی اړتیا ده چې یوه مهم مطلب ته اشاره وکړو. کله چې د حلال او حرام په تړاو خبرې کېږي، موږ د یوې انساني طرحې په تړاو چې د رد او منلو وړ تیا لري، خبرې نه کوو، ځکه حلال هغه څه دي چې الله سبحانه وتعالی هغه حلال کړي او حرام بیا هغه څه دي چې الله سبحانه وتعالی حرام کړي دي... حلال او حرام یوه وړاندې شوې انساني طرحه نه ده.

رسول الله صلی الله علیه وسلم داسې فرمایي:

«الْحَلَالُ مَا أَحَلَّ اللَّهُ فِي كِتَابِهِ، وَالْحَرَامُ مَا حَرَّمَ اللَّهُ فِي كِتَابِهِ»

حلال هغه څه دي چې الله سبحانه وتعالی پخپل کتاب کې حلال بللي دي او حرام هم داسې څه دي چې الله سبحانه وتعالی پخپل کتاب کې حرام کړي دي.

او همدارنګه رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمایي:

«إِنَّ الْحَلَالَ بَيِّنٌ وَالْحَرَامَ بَيِّنٌ»

ژباړه: حلال او حرام واضح او مشخص دي.

حلال هغه څه دي چې الله سبحانه وتعالی د هغه ترسره کولو ته اجازه ورکړې او پر هغه عمل هېڅ مجازات نه لري. حرام بیا هغه څه دي چې الله سبحانه وتعالی د هغه ترسره کول حرام او منع کړي دي. مرتکب ته یې په دنیا او اخرت کې جزا ورکول کېږي.

حلال او حرام د مسلمانانو په ژوند کې د اعمالو د سنجش مقیاس او د یوې فرقې او ډلې ځانګړنه نه ده. په دې مانا چې حلال او حرام د الله سبحانه وتعالی له اوامرو او نواهیو څخه عبارت دي. څنګه چې ویل شوي، حلال ترسره کېږي او له حرام څخه ډډه کېږي. هغه څه چې له دې دایرې وتلي نه دي، د بدلون وړ نه وي او د منفعت پر اساس د هغه په اړه حکم نه کېږي؛ بلکې په دې اړه یوازې شریعت دی چې حکم فرمان دی او بس. الله سبحانه وتعالی فرمایي:

﴿وَمَا كَانَ لِمُؤْمِنٍ وَلَا مُؤْمِنَةٍ إِذَا قَضَى اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَمْرًا أَن يَكُونَ لَهُمُ الْخِيَرَةُ مِنْ أَمْرِهِمْ ۗ وَمَن يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَالًا مُّبِينًا﴾ (الاحزاب: 36)

ژباړه: هېڅ نر او ښځه دا حق نه لري، کله چې الله سبحانه وتعالی او د هغه پیغمبر صلی الله علیه وسلم امر لازم وبولي او دوی نافرماني وکړي.که هر څوک نافرماني وکړي، په ښګاره لارورکۍ او ګمراهۍ کې راګیر شوی دی.

د څیزونو په تړاو د ټولو شرعي دلیلونو په څېړنې سره قاعده دا ده چې په څیزونو کې اصل، تر هغه چې د حراموالي د ښکاره کېدو لپاره یې دلیل پیدا نه شي، هغه اباحت دی او دا چې په کړنو او افعالو کې اصل په شرعي حکم پورې مقید دی، نو پر همدغه اساس موږ د کوم فعل او کړنې په تړاو د الله سبحانه وتعالی له شرعي حکم پرته تصمم نه شو نیولی.

که یو مسلمان د کوم څه لپاره شرعي حکم نه شي پیدا کولی، دا د اجتهاد او شرعي احکامو په تړاو د هغه د نه پوهېدو پایله ده. په دې مانا چې داسې حالت هېڅ وخت په شرعي دلیلونو کې نقض نه دی. الله سبحانه وتعالی ښه ښکاره د اسلام د بشپړوالي او ټولشموالي په تړاو د قیامت تر ورځې هر ډول حکم ته چې انسان اړتیا ولري، داسې فرمایلي دي:

﴿الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا﴾ (المایده: 3)

ژباړه: نن ورځ مې ستاسو دین بشپړ کړ او خپل نعمت مې پر تاسو تمام کړ او همدارنګه اسلام مې ستاسو د دین په توګه ومانه.

او همدارنګه الله سبحانه وتعالی فرمایلي دي:

﴿وَنَزَّلْنَا عَلَيْكَ الْكِتَابَ تِبْيَاناً لِكُلِّ شَيْءٍ﴾

ژباړه: ما پر تا دغه کتاب نازل کړ چې د هر څه بیانوونکی دی.

همدارنګه د مسلمان لپاره دا حرامه ده چې له کوم شرعي دلیل پرته کوم څیز او یا فعل حرام او حلال وبولي. الله سبحانه وتعالی فرمایي:

﴿وَلَا تَقُولُوا لِمَا تَصِفُ أَلْسِنَتُكُمْ الْكَذِبَ هَذَا حَلَالٌ وَهَذَا حَرَامٌ لِتَفْتَرُوا عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ إِنَّ الَّذِينَ يَفْتَرُونَ عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ لاَ يُفْلِحُونَ﴾ (النحل: 116)

ژباړه: د هغو درواغو له امله چې تاسو یې په ژبه وایئ (یو څه حلال او بل حراموئ)، مه وایئ چې دا حلال او دا حرام دي، څو په الله سبحانه وتعالی پورې درواغ وتړئ. په رښتیا هغه کسان چې په الله پورې درواغ تړي، هغوی به بریالي نه شي.

پر همدغه اساس، حلالو او حرامو ته ژمن پاتې کېدل اعتدال او استقامت دی او له حلالو څخه ډډ او د حرامو ترسره کول عین افراطیت او انحراف دی.

الله سبحانه وتعالی فرمایي:

﴿فَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ وَمَن تَابَ مَعَكَ وَلَا تَطْغَوْا إِنَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ﴾ (هود: 112)

ژباړه: کله چې تاسو فرمان تر لاسه کړی، استقامت وکړئ او همدارنګه کوم کسان چې له تا سره الله سبحانه وتعالی ته راغلي، (استقامت کوونکي) او طغیان مه کوئ، ځکه الله سبحانه وتعالی هغه څه ویني چې تاسو یې ترسره کوئ.

همدارنګه الله سبحانه وتعالی فرمایي:

﴿هُوَ الَّذِي أَنزَلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ مِنْهُ آيَاتٌ مُّحْكَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتَابِ وَأُخَرُ مُتَشَابِهَاتٌ فَأَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ فَيَتَّبِعُونَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ ابْتِغَاءَ الْفِتْنَةِ وَابْتِغَاءَ تَأْوِيلِهِ وَمَا يَعْلَمُ تَأْوِيلَهُ إِلَّا اللَّهُ وَالرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ يَقُولُونَ آمَنَّا بِهِ كُلٌّ مِّنْ عِندِ رَبِّنَا وَمَا يَذَّكَّرُ إِلَّا أُولُو الْأَلْبَابِ﴾ [عمران: ۷]

ژباړه: هغه داسې کس دی چې پر تا یې دا کتاب نازل کړ، څنګه چې ایاتونه یې محکم او ښکاره دي او د دغه کتاب اساس تشکیلوي.  دغه کتاب ته په مراجعې سره په ایاتونو کې هر ډول پېچلتیا لېرې کېږي. په یوه برخه کې ورته ده [هغه ایاتونه چې د مطلب کچې د لوړېدو او نورو اړخونو لپاره په لومړي لیدلوري کې مختلف اټکلونه پکې رامنځته کېږي، خو محکمو ایاتونو ته په کتو د هغه تفسیر ښکاره کېږي.] هغه کسان چې په زړونو کې یې انحراف دی، د مشابهاتو په لټه کې دي، یا فتنه اچونه کوي (یعنې خلک لارورکي کړي) او د هغوی لپاره ناسم تفسیر غواړي. په داسې حال کې چې د هغو په تفسیر کې له الله سبحانه وتعالی او له راسخانو پرته بل څوک نه پوهېږي. هغه کسان چې د علم په رڼا کې د قرانکریم د ټولو ایاتونو د غوره درک او فهم په لټه کې دي وایي: موږ پر ټولو ایمان راوړی او ټول د الله سبحانه وتعالی له لوري دي.» د عقل له څښتنو پرته نه ذکر کېږي او دا حقیقت نه درکوي.

رسول الله صلی الله علیه وسلم هم فرمایي:

«إِنَّ الْحَلَالَ بَيِّنٌ وَإِنَّ الْحَرَامَ بَيِّنٌ، وَبَيْنَهُمَا مُشْتَبِهَاتٌ لَا يَعْلَمُهُنَّ كَثِيرٌ مِنْ النَّاسِ، فَمَنْ اتَّقَى الشُّبُهَاتِ اسْتَبْرَأَ لِدِينِهِ وَعِرْضِهِ، وَمَنْ وَقَعَ فِي الشُّبُهَاتِ وَقَعَ فِي الْحَرَامِ، كَالرَّاعِي يَرْعَى حَوْلَ الْحِمَى يُوشِكُ أَنْ يَرْتَعَ فِيهِ، أَلَا وَإِنَّ لِكُلِّ مَلِكٍ حِمًى، أَلَا وَإِنَّ حِمَى اللَّهِ مَحَارِمُهُ، أَلَا وَإِنَّ فِي الْجَسَدِ مُضْغَةً إِذَا صَلَحَتْ صَلَحَ الْجَسَدُ كُلُّهُ وَإِذَا فَسَدَتْ فَسَدَ الْجَسَدُ كُلُّهُ، أَلَا وَهِيَ الْقَلْبُ» (رواه البخاری و مسلم)

ژباړه: حلال اوحرام ښکاره دي او تر منځ یې دوې چارې متشابهات دي چې ډېری خلک نه پرې پوهېږي. نو که یو کس له شبهاتو ځان لېرې وساتي، دین او ابرو یې ساتلې ده او که یو څوک په شبهاتو کې ولوېد، په حرامو کې لوېدلی. د بېلګې په توګه: له یو شپون چې په منع شوې سیمه کې مالونه څروي او نېږدې ده چې هلته یې وڅروي. پوه اوسئ چې د هر پادشاه لپاره سیمه ممنوعه ده او د الله سبحانه وتعالی له لوري منع شوې سیمه هغه څه دي چې حرام کړي یې دي. پوه شئ چې هغه د غوښې د یوې ټوتې په څېر ده، که په لاس کې وي، ټول جسد په لاس کې وي او که فاسد شي، ټول جسد فاسدېږي؛ پوه شئ چې هغه زړه دی.

حلالو او حرامو ته ژمن پاتې کېدل پر رسول الله صلی الله علیه وسلم اقتدا ده. د حزب التحریر لپاره د ویاړ ځای دی چې حلالو او حرامو ته ژمن پاتې کېدل یې د عملونو مقیاس کړی او تر ټول غوره قاعده یې رامنځته کړې چې پر بنسټ یې دولت تاسیس او ټولنه رامنځته کړي. نو پر همدغه اساس، حلالو او حلامو ته افراطي ویل زموږ لپاره تر ټولو حیرانوونکې ده.

حزب التحریر د حلالو او حرامو قاعده اصل کړې ده. هغه کسان چې په تاریخ کې له تاوتریخوالي پرته بل څه نه لري، غواړي چې د ځینو سخت دریځو له لارې د خپلو دسیسو پر مټ پر حزب تورونه ولګوي. هغوی دې پوه شي چې تر دوی وړاندې هم همداسې قدرتمند کسان وو، ډېر پلویان یې درلودل، همداسې کړنې یې ترسره کړې وې، خو په پایله کې ناکام او ورک شول. دا حزب و چې په میدان کې د الله سبحانه وتعالی په مرسته قوي او ځواکمن پاتې شو؛ د هغه څه چې تاسو یې شاهدان وئ. پوه شئ چې الله سبحانه وتعالی، رسول الله صلی الله علیه وسلم او مومنین له موږ سره دي. پر همدغه اساس، هغه څوک چې داسې حالت ولري، د الله سبحانه وتعالی د خوښۍ په ډګر کې له هېڅ نه ډارېږي.

موږ به انشاءالله د بشریت لپاره د خیر راوړنکي وو او د اسلامي دولت تر چتر لاندې (راشده خلافت) د هغوی لپاره د امنیت او ارامۍ غوښتونکي یو. دا هغه څه دي چې رسول الله صلی الله علیه وسلم پر هغه مامور شوی او صحابه رضوان الله علیهم د هغه مسیر پر دې تګلاره برابر کړی و. نو پر همدغه بنسټ، هغه چاچې پر دې تګلاره قدم اېښی، هغه به هم وژغول شي او بریالیتوب به تر لاسه کړي. هغه څوک چې خپل مسیر بدل کړي او پر دې لارې تګ ته دوام ورنه کړي، هغه ناکام دی او جبران نه منونکي له زیان سره مخ دی. الله سبحانه وتعالی فرمایي:

﴿وَلَا يَحِيقُ الْمَكْرُ السَّيِّئُ إِلَّا بِأَهْلِه﴾ [فاطر: ۴۳]

ژباړه: دغه مکر یوازې د مکر کوونکو لمن نیسي.

او په وروستیو کې به هغه کسان نېکمرغه وي چې تقوا ولري.

موږ تل ټینګار کړی چې حزب التحریر په ۱۹۵۳ میلادي کال کې د قاضي علامه محمد تقی الدین النبهاني په واسطه د هغه له تاسیس وروسته خپلو موخو ته د رسېدو لپاره تل په خلکو کې خپل فکري او سیاسي فعالیت ته دوام ورکړی او خلکو ته خپل سیاسي او فکري باورونه وړاندې کوي؛ هغه باورونه چې د اسنادو او دلیل پر بنسټ دي. حزب هېڅ ډول مادي عمل ته خلک نه دي اړ کړي. د حزب دغه واقعیت په ټولو اسلامي خاورو کې یو ډول دی. ټول پوهېږي چې د حزب فعالیتونه په خونړیو جنایت کوونکو اقدامونو پورې هېڅ اړه نه لري. پر هغه تګلاره چې حزب التحریر پکې په حرکت کې دی، هېڅ مادي او تاوتریخوالي ته ورته عمل پکې نشته؛ بلکې حزب غواړي چې د امت له لارې په فکري او سیاسي مبارزې سره اسلامي دولت تاسیس کړي. څنګه چې حزب پر لاندې بنسټونو خپل فعالیت ته دوام ورکوي:

الف: د حزب په ثقافتي کړیو او حلقو کې د اسلامي مفاهېمو په وسیله د خلکو تثقیف؛

ب- د حزب د ثقافت پر بنسټ د خلکو ټولیز تثقیف، د ویناوو په ترسره کولو، د سیمنارونو، درسونو او د اسلام په اړه د عمومي پوهاوي د رامنځته کېدو په هدف د نشریاتو په خپرولو سره.

حزب د امت پر وړاندې د ښکېلاکګرو دولتونو او مزدورانو له طرحو پرده پورته کوي او دسیسې یې شنډوي. پر همدغه اساس، خلافت یو دولت نه دی چې د اردو په واسطه اداره شي. همدارنګه یو پولیسي دولت هم نه دی؛ بلکې خلافت داسې دولت دی چې د انسان په وسیله تاسیس شوی او په وسیله یې اسلام پلی کېږي. ځکه په اسلام کې دا روا نه ده چې د وسپنې او اور په وسیله پر خلکو حکومت وشي؛ په همغه ډول چې پر خلکو د ظلم پر اساس د نظام پلي کېدل روا نه دي. هغه څه چې تل وراني رامنځته کوي، نه یوازې په دې دنیا، بلکې په اخرت کې هم د هلاکت او بربادۍ لامل کېږي. خلک له دوه ډوله زیانونو سره مخ کوي: د دنیا سپکاوی او په اخرت کې د الله سبحانه وتعالی د مجازاتو لامل کېږي. په داسې حال کې چې دواړه  امرونه د له منځه وړلو او بربادۍ لامل کېږي. ډار او وحشت رامنځته کوي، هېوادونه او خلک کندې ته غورځوي.

خلافت دولت یو شعار نه دی چې یوازې یې نوم واخیستل شي، بلکې خلافت د واکمنۍ تګلاره ده، چې قرانکریم هغه مشخصه کړې او د رسول الله صلی الله علیه وسلم له وخته داسې تعرف شوی. خلافت د ټولو مسلمانانو لپاره هغه عمومي ریاست دی چې د اسلامي شریعت احکام پلي کوي او نړیوالو ته اسلامي دعوت رسوي.

د خلافت د تعریف لپاره دا درې عنصر په پام کې نیول شوي دي:

عمومي ریاست، په دې مانا چې خلافت واحد دولت دی چې مسلمانان د یو واحد خلیفه تر چتر لاندې یوځای کوي.

د اسلامي شریعت پلي کول؛

نړیوالو ته د دعوت رسول؛

خلافت یو دولت دی، نه یو شعار. درې عناصر یې غوره اساسات دي:

۱. سیادت په شریعت پورې تړلی دی، نه خلک: دا په خلافت دولت کې یوه اساسه مسله ده او له هغه سره مخالفت د دوو کسانو لپاره روا نه دی. سیادت د یوې ارادې کارول او هر څه چې د هغه په پرېکړه پورې اړوند شوي دي.کړي دي. په اسلام کې د فرد او امت اراده د الله سبحانه وتعالی پر فرامینو او نواهیو کې نښتې ده، یعنې حلال او حرام وي.

۲. سلطه او اقتدار د امت دی: دا هم په خلافت دولت کې اساسي مسله ده. په دې مانا چې د خلیفه ټاکنه د امت په وسیله ترسره کېږي او خلیفه د شریعت په پلي کېدو کې د امت استازیتوب کوي. هغه څه چې خلافت دولت یې په یو اجرایوي بنسټ بدل کړی، چې له امت څخه د استازیتوب په برخه کې شریعت پلی کوي او له همدې کبله یو انساني دولت وي، نه دیني کاهنانه دولت.

د بېلګې په توګه: د حدودو پلي کول، له سود، زنا، د پردیو د دسیسو، د امت د شتمنیو لوټلو مخنیوی او د پاتې نورو شرعي حکمونو پلي کېدل، هغه عملونه دي چې دولت یې د امت په استازیتوب ترسره کوي. هغه څه چې اعتدال بلل کېږي او له هغه ډډه افراطیت دی.

خو که له امت څخه اقتدار واخیستل شي، یعنې لکه اوس چې موږ په کوم حالت کې یو او واک د داسې کسانو په لاس کې دی چې ښکېلاکګر غرب هغوی پر موږ واکمن کړي، په داسې صورت کې پر موږ واجبه ده چې خپل واک بیرته تر لاسه کړو.

د بېلګې په توګه: امریکا، انګلیس او فرانسه په اسلامي خاورو کې واکمن دي او د هغوی په استازیتوب یې مزدوران حکومت کوي؛ تر دې چې د هغوی سفارتونه په دربارونو بدل شوي دي. په داسې حال کې چې الله سبحانه وتعالی داسې فرمایي:

﴿وَلَن يَجْعَلَ اللَّهُ لِلْكَافِرِينَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ سَبِيلاً﴾ [نساء: ۱۴۱]

ژباړه: الله سبحانه وتعالی هېڅ کله کافران پر مومنانو نه دي مسلط کړي.

پر همدغه اساس، د ښکېلاک او استعمار ریښې پرې کول او د اسلامي خارو ازادول په اسلام کې اعتدال او استقامت دی او له هغه سره جوړجاړی افراطپالنه او ررښتینی خیانت دی.

د خلافت دولت اساسات دا دي چې ځانګړې دستګاوې پکې وي. هر یو په ځانګړي ډول د خلکو د چارو سرپرستي کوي او هغه تنظیموي. د رسول الله صلی الله علیه وسلم له وخته، د خلفای راشیدنو رضوان الله علیهم په دوران او تر هغه وروسته هم خلافت دولت ځانګړې دستګاوې درلودې، خو په غیر مدونه بڼه. حزب التحریر دا دستګاوې په دقیق ډول ډلبندي کړې او په تفصیل یې بیان کړې دي. په داسې بڼه چې د دغو دستګاوو مطالعه د هر کس د خوښې وړ ګرځي. پر همدغه اساس، د خلافت دولت په تاسیس سره د پانګوالي نظام له ریښو سره له منځه وړل کېږي او هغه ښکېلاکګر حاکمیت به له منځه ولاړ شي چې د خلافت تر نسکورېدو وروسته یې پر مسلمانانو واکمني کړې ده.

موږ د امت هغه برخه یو چې نېږدې یوه پېړۍ د ژوند په تر ټولو ناوړه حالت کې یو او داسې انحطاط مو تجربه کړی چې انحطاط یې شړمولی دی. یعنې امت له سپکاوي په ډک وخت کې ژوند کوي. زموږ د ژوند اصلي قضیه د سیکولر پانګوالي نظام نسکورول او پر ځای یې د راشده خلافت په مرسته د اسلامي نظام تاسیسول دي. دا هغه څه دي چې ښکېلاکګر یې افراطیت بولي، په داسې حال کې چې زموږ دغه کار استقامت او اعتدال دی. په مقابل کې یې د هغوی ټولې کړنې افراطیت دي.

هغوی خلک او د اسلامي خاورو پوځونه پخپلو کې درواغجنو نښتو ته اړ کوي، چې هدف یې د فردي غوښتنو ارضاء کول او د ښکېلاکګر غرب د ګټو تضمین دی. هغه هم په پانګوالي نظام کې قدرت ته په رسېدو سره. د انسان په لاس جوړ شوی نظام، هغه نظام چې اوسنی حالت یې محصول دی او خلک یې پر ځان راټول کړي دي. دا هغه نظام دی چې له بدلون پرته بل څه ته اړتیا نه لري.

خلافت دولت د امت پروژه ده، هغه پروژه چې په یوازې توګه بدلون رامنځته کوي او امت ته یو ځل بیا خپل ځای په لاس ورکوي. دا هغه ځای دی چې امت پکې د خلکو د هدایت لپاره ګمارل شوی. موږ په حزب التحریر کې په همغه ډول چې تاوتریخوالی غندو، د الله سبحانه وتعالی له احکامو سرغړونه هم افراطیت بولو او له ټولو مسلمانانو غوښتنه کوو چې ډډه ترې وکړي.

حزب له خپلو ملاتړو او پلویانو سره هېڅ وخت خیانت نه کوي، په همغه بڼه چې الله سبحانه وتعالی په خلکو کې د ډار زمینه له منځه وړې، موږ له امت غواړو، هغه څه یې چې پیل کړي، پای ته ورسوي. خلافت دولت، هغه دولت چې د شریعت احکام به پلي کړي او پانګوالي سیکولر نظام به له منځه یوسي. هغه نظام چې د ټول امت د اوسنیو بدبختیو لامل شوی. الله سبحانه وتعالی فرمایي:

﴿وَمَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنْكاً﴾

ژباړه: هر څوک چې له ما څخه مخ واړوي، له سخت او تنګ ژوند سره به مخ شي.

په وروستیو کې: زموږ ټینګار پر دې دی چې حزب التحریر د دغو سیمو ټولو اسېدونکو او حکامو ته خپله برنامه وړاندې کړې او له کوم تبعیض پرته له ټولو سره تفاعل کوي. په لېوالتیا سره غواړي چې اسلامي ژوند له سره پیل شي او انشاءالله په دغه ډګر کې الله سبحانه وتعالی ورسره دی، د هغوی ملاتړ به ورکړي او دوی ته به نصرت ور په برخه کړي.

﴿وكَانَ حَقّاً عَلَيْنَا نَصْرُ الْمُؤْمِنينَ﴾

ژباړه: د مومن مرسته پر ما د هغوی حق دی.

﴿إِنَّا لَنَنصُرُ رُسُلَنَا وَالَّذِينَ ءَامَنُواْ فِى الْحَيَوةِ الدُّنْيَا وَيَوْمَ يَقُومُ الاَشْهَادُ﴾

ژباړه: په یقین سره له پیغمبرانو او هغو کسانو سره چې ایمان یې راوړی، د دنیا او اخرت په ژوند کې پر هغه ورځ چې شاهدان راپاڅېږي، مرسته ورسره کوم.

﴿وَلَيَنْصُرَنَّ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِيٌّ عَزِيزٌ﴾

ژباړه: او الله سبحانه وتعالی د هغو کسانو ملاتړ کوي چې ملاتړ یې وکړي او الله سبحانه وتعالی قوي او ماتې نه منونکی دی.

موږ په حزب التحریر کې پر دې باور یو چې له خلافت دولت سره زموږ فاصله د سهار د لمر راختو او لمانځه تر منځ فاصلې ته ورته ده. ډېر ژر به د الله اکبر الله اکبر نارې اسمان ته ورسېږي. الله سبحانه وتعالی خپلو بنده ګانو ته نصرت ورکوي، لښکرې یې غالبوي او ټولې ډلې او حزبونه له یو بل سره یوځای کوي. الله سبحانه وتعالی هېڅ وخت ژمن خلافي نه کوي.

لیکوال: اسعد بن رمضان

ژباړه: بهیر «ویاړ»

د مطلب ادامه...

زهر او درمل یې

خبر:

د ترکيې د بهرنیو چارو وزارت ويلي: د دغه هېواد د بهرنیو چارو وزیر مولود چاووش اوغلو به د سې شنبې په ورځ د بروکسل په څلورم کنفرانس کې، چې له سوريې او سيمې څخه د ملاټر تر سرلیک لاندې د اروپايي ټولنې په مشری جوړېږي، ګډون وکړي. یاد وزارت په یوه اعلامیه کې څرګنده کړې: «تمه کېږي چې دغه کنفرانس د هغو ډېرو هڅو لپاره چې د سیاسي حل لارې لپاره ترسره شوې، د ملګرو ملتونو تر چتر لاندې یې ملاتړ وکړي او په سوریه کې پر بشردوستانه حالت بحث وکړي.» (سرچینه: د شام شبکه)

تبصره:

سلطان عبدالحمید رښتیا ویلي: ((نن پیسې واخله، سبا سپارښتنه وکړه!))
دغه هېوادونه چې ځانونه نغدي مرسته کونکي بولي، یو ځل بیا را ټولېږي، څو د شام د پاڅون پایته رسېدو لپاره خپله نقشه عملي کړي؛ هغه انقلاب چې د ترکیې رژیم یې له بدلون ډډه کړې او یوازې د هغه د نوم او بڼې له بدلون پرته نور څه نه غواړي. څنګه چې وایي: «د ترکیې د بهرنیو چارو وزیر هڅه کوي چې له نورو هېوادونو سره یوځای د سوریې د نظام اساسات د هغه څه له لارې چې دوی یې سیاسي حل لاره یادوي، تثبیت کړي.

کوم ملاټر چې د کلونو په اوږدو کې له شام څخه شوی، له هغو وژونکو زهرو پرته چې د شام په انقلاب کې دننه شوي، بل څه نه دي؛ څو په دې وسیله دښمنان وکولی شي هغوی بې‌هوښه کړي او ګډوډي پکې رامنځته کړي. په پایله کې یې زهر د بشریت په پوښښ کې دننه شول، اوس هغوی د سوریې د جنایت کوونکي نظام پر وژنو سترګې پټوي، وروسته هغه کس چې په دغو وژنو کې ټپي یا ژوبل شي، د درملنې لپاره یې امبولانس ورلېږي. د دې تر څنګ د سوریې رژیم ته اجازه ورکوي چې د انقلاب مشران له ډېری سیمو وباسي او هجرت کولو ته یې اړ کړي. تر هغه ورسته هغو کسانو ته کېږدۍ ورکوي چې هجرت ته یې اړ کړي وي، چې نه یې له یخنۍ څخه ساتنه کوي او نه هم له ګرمۍ.

ای د شام خلکو! د دې ناروغۍ یوازنۍ درملنه د دښمنانو پر واقعیت پوهېدل او د انقلاب په چوکاټ کې د دې پوهې لېږد دی، چې یو ځل بیا انقلاب راژوندی کړي او په پایله کې انقلاب له سستۍ او ټمبلۍ لېرې کړي. د دوکه ورکوونکو رسۍ پرې کړئ، اوسني بدکاره مشران او رهبران له واک لېرې کړئ، په کلکه رسۍ منګولې ولګوئ، خپل خلک راټول کړئ او د الله سبحانه وتعالی فرمان ته تسلیم شئ.

الله سبحانه وتعالی کولی شي چې د دښمن  فرېب او مکر هغوی ته ور وګرځوي او الله سبحانه وتعالی پر خپله ژمنه وفا کوي. نو تاسو يې ژمنه تصدیق کړئ، امر یې عملي کړئ، په رسی يې منګولې ټينګې کړئ او پر هغه توکل وکړئ! هغه وخت به د نړیوالو د پروردګار نصرت راورسېږي، څنګه یې چې پخپل کتاب کې فرمایلي دي:

﴿وَكَانَ حَقّاً عَلَيْنَا نَصْرُ الْمُؤْمِنِينَ﴾

[روم:۴۷]

ژباړه: تل د مومنانو ملګرتیا پر موږ واجب ده.
لیکونکی: منیر ناصر

د حزب التحریرــ ولایه سوريې د مطبوعاتي دفتر غړی
ژباړن: الهام پردېس

د مطلب ادامه...

د پاکستان له زده کوونکو ناوړه ګټنه به د خلافت د قضايي او ټولنیز نظام تر سیوري لاندې پای ته ورسېږي Featured

  • خپور شوی په پاکستان

د ۲۰۲۰م، د جون په ۳۰مه په لاهور ښار کې یوه خصوصي ښوونځي خپل کارکوونکي ـ چې پر ډېرو ښځینه زده کوونکو یې جنسي تېری کړی وـ له دندې ګوښه کړل. دا مساله اوس یوازې په ټولیزه توګه له زده کوونکو څخه ناوړه ګټنه بلل کېږي. که څه هم ډېری ښوونکي نیک خلک دي، خو په پاکستان کې اوسنی د زده کړو بهیر فساد او له زده کوونکو ناوړه ګټنې ته لار هواروي. د شکایاتو لپاره د اغېزمن سیسټم نشت او همدارنګه د کمزورو اشحاصو اغېزمنتیا هغه څه دي چې خلک یې له خطر سره مخ کړي دي. د زده کړې له چاپېریال څخه بهر د قضایې قوې نشت او نه مصونیت د دې لامل شوی چې خلک له اوږدې مودې دغه ډول ناخوالې وزغمي. ځکه چې له څو کلونو راهیسې داسې پېښې اورېدل کېږي. په دې توګه، په تعلیمي ادارو کې د اداري فساد او د قضایې قوې د ستونزو د مخنیوي لپاره، قربانیان غلي کېږي او ظلم دوام مومي.  

اې د پاکستان مسلمانانو!

اسلام نه یوازې د ناوړه ګټه اخیستونکو د جرمنو سزا ورکوي، بلکې په لومړي ځای کې د ناوړه ګټه اخیستنې احتمال کموي. اسلام خلک له قوانینو سره سمې حیا ته هڅوي او په هغه ځای کې چې فساد تر سره کېږي هغه ته د پای ټکی ږدي.  په داسې حال کې چې جنسي ځورونه په ټوله نړۍ کې ستونزه بلل کېږي، په خلافت دولت کې د نارینه او ښځینه وو تر منځ ازاد تګ راتګ ته اجازه نه ورکول کېږي، ځکه چې اسلام په اصل کې د نارینه او ښځینه وو صفونه بېل کړي دي. نارینه او ښځینه کولای شي د یوې موخې لپاره د اسلامي اوصولو د مراعاتولو په صورت کې راټول شي، هغه که رسمي ناستې وي، خصوصي. اسلام د ښځې او سړي خلوط منع کوي، څو د هغوی تر منځ د ناوړه او عاشقانه اړیکو مخه ونیول شي. سربېره پر دې په اسلام کې ښځه عزت ده، چې باید ساتنه ترې وشي، نه دا چې د سړي د خوند لپاره استثمار شي.

د خلافت بېرته راتګ به د غربي لېبرال فاسد هغو ارزښتونو ته د پای ټکی کېږدي، چې زموږ پر ټولنه تحمیل شوي او په کورنیو ارزښتونو کې یې اوږدې رېښې ځغلولي دي. ټولنیزې ستونزې یې رامنځته کړي دي او په غربي ټولنو کې ورځ تر بلې پراخېږي. د خلافت تعلیمي نصاب او د رسنیو تګلاره به ټولنه پیاوړې کړي، چې د الله سبحانه وتعالی رضا پکې نغښتل شوې وي او د ټولو اعمالو لپاره د قران او سنتو پیروي وکړي، د پرهېزګارۍ چاپېریال رامنځته کوي، چې د ګناه پر وړاندې ساتنه وکړي.

له دې ټولو وروسته، که بیا هم ناوړه ګټه پورته شي، نو دغه ناوړه ګټنه بیا د تعزیر تر قانون لاندې راځي، چې عزت او عقل ته زیان رسېدل پکې شامل دي. د تعزیر مجازات په هغو قضیو کې شامل دي چې له حیا سره مطابقت نه لري او همداراز سپکاوی، وېرول، اړ ایستل او یا هم رواني شکنجه وي. سربېره پر دې، هغه وخت چې د الله سبحانه وتعالی احکام پلي کېدل، د خلافت د قضاییه قوې د عدالت پلي کول په ګړندیتوب کې مشهور و. 

یوازې د نبوت پر منهج د خلافت بیا تاسیس به د نارینه او ښځینه وو تر منځ متقابل درناوی او په نېکو کارونو کې د دوی همکارۍ ته لاره هواره کړي، تر څو یوه پیاوړې، با ثباته او عادلانه ټولنه جوړه کړي. الله سبحانه وتعالی فرمایلي دي:

﴿وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاء بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَيُقِيمُونَ الصَّلاَةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَيُطِيعُونَ اللّهَ وَرَسُولَهُ أُوْلَـئِكَ سَيَرْحَمُهُمُ اللّهُ إِنَّ اللّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ﴾[توبه: ۷۱]

ژباړه: «مومنان نارینه او مومنانې ښځې، دا ټول د یو بل دوستان دي. په ښو چارو امر او له بدیو څخه منع کوي، لمانځونه قایموي، زکات ورکوي او د الله سبحانه وتعالی او د هغه د پیغمبر صلی الله علیه وسلم پیروي کوي. دا هغه کسان دي چې د الله سبحانه و تعالی رحمت ورباندې نازلیږي، بېشکه الله سبحانه وتعالی پر ټولو برلاسی او د حکمت څښتن دی.»

د حزب التحریرـ ولایه پاکستان د ښځو برخې مطبوعاتي دفتر

د مطلب ادامه...
Subscribe to this RSS feed

اسلامي خاورې

اسلامي خاورې

غربي هېوادونه

ټول لینکونه

د پاڼې برخې